Gelezen: Kennisnet Trendrapport 2014-2015; Technologiekompas voor het onderwijs

Ik hou niet zo van trendrapporten op ICT (en Onderwijs) gebied. Ze zijn vaak vrijblijvend, er wordt zelden terug gekeken naar eerdere voorspellingen en de onderbouwing van de voorspellingen ontbreekt ook regelmatig. Wat dat betreft hield ik mijn hart vast toen ik aan het Kennisnet Trendrapport 2014-2015; Technologiekompas voor het onderwijs (PDF!) begon. Al in het voorwoord stond:

In het rapport vind je geen antwoorden…

en bestuurders worden opgeroepen om voorbeelden en best practices aan te leveren om het rapport aan te scherpen. Zouden die er niet al moeten zijn vóórdat je vanuit de ontwikkelingen in het verleden een trend naar de toekomst door trekt? Vooral ook omdat gesteld wordt dat Kennisnet een onderbouwde selectie van 9 technologieën gemaakt heeft uit de langere Gartner lijst. En de directeuren die input geleverd hebben voor het rapport hadden toch ook voorbeelden kunnen aandragen?

Maar goed, als ik het woordje “Trendrapport” even terzijde schuif en kijk naar de ondertitel waar het gaat over een “Technologiekompas”, dan past het allemaal een stuk beter. Want dan kun je het gewoon zien als een document waarin een aantal voor het onderwijs (waarschijnlijk) relevante technologieën aan bod komen:

• Ict-fundament
  • Cloudcomputing
  • Persoonlijke devices verbonden met het internet
• Datagedreven onderwijs
  • Learning analytics
  • Adaptief digitaal leermateriaal
  • Persoonlijke leeromgeving (PLO)
• Do it yourself (DIY)-technologie
• Slimme sensoren
  • Quantified Self
  • Smart-Buildingtechnologie

En met waarschijnlijk bedoel ik dan: maak je even geen zorgen over de vraag of het dé 9 (of 8 -> “Persoonlijke devices verbonden met het internet” lijkt te zijn ontstaan uit de samenvoeging van “devices” en “connectiviteit”) technologieën zijn waar het de komende tijd om draait. Want per technologie wordt zo op het oog heel zinnige uitleg gegeven. De beschrijving van de sterkten / zwakten / kansen / bedreigingen zijn heel afgewogen en zinvol om te bekijken. En ze zijn niet specifiek voor PO / VO / MBO, maar ook nuttig voor bestuurders (en anderen) in het HO.
Er was er eigenlijk maar ééntje waar ik een beetje over stuiterde, en dat was deze:

Adaptief digitaal leermateriaal is een recente ontwikkeling op het gebied van leermiddelen. Het beoogt de leerling een dynamische leerervaring te bieden door directe toepassing van de inzichten uit het leerproces die gegenereerd worden door learning analytics.

en bij de bedreigingen:

Er zijn nog geen open standaarden beschikbaar voor de gedetailleerde beschrijving van leermateriaal. Zo’n gedetailleerde beschrijving is vereist voor toepassing in adaptief leermateriaal en platforms voor gepersonaliseerd leren.

De auteurs van het trendrapport hebben waarschijnlijk nog nooit van IMS Learning Design gehoord. Toegegeven, formeel is dat een ‘specificatie’ en geen ‘standaard’, maar het zou niet de eerste IMS specificatie zijn die onder de noemer ‘open standaard’ ingeschreven wordt. IMS Learning Design is juist bedoelt om adaptieve leermaterialen te ontwerpen, waarbij ook rekening gehouden kan worden met de antwoorden van de student/leerling etc.
Zie bijvoorbeeld deze voorbeelduitwerking van adaptieve onderwijscontent die ik in 2004 schreef op basis van IMS Learning Design. Wellicht toch nog iets om voor de definitieve papieren versie aan te passen.

Blijft staan dat het een lezenswaardig rapport is. Niet persé een trendrapport wat mij betreft, wel een kompas dat je op de hierboven genoemde gebieden een heel eind de juiste richting in kan sturen. Bijvoorbeeld omdat het je in staat stelt vragen te formuleren voor bedrijven die je diensten op dit gebied willen aanbieden. Of om de grote lijn tussen deze ontwikkelingen te zien.