Leestip: iXperium Trendrapport 2015

De Trendgroep iXperium heeft gisteren het Trendrapport 2015 gepubliceerd. Je kunt het rapport hier downloaden. Het rapport is eigenlijk als het ware een uitgebreid inhoudelijk investeringsvoorstel voor het iXperium, maar vanwege die uitgebreide onderbouwing ook voor anderen interessant.

Net als in  het rapport van 2014 (PDF) is er een driedeling in het rapport gemaakt: “hier en nu”, “zone van naaste ontwikkeling”, “stip aan de horizon”.
Een gemis bij de meeste trendrapporten vind ik wel dat er niet of nauwelijks terug gekeken wordt naar de eigen verwachtingen van het jaar ervoor. En dat gebeurt ook hier bijna niet. Daarom heb ik die vergelijking zelf maar gemaakt. Het gecombineerde overzicht van de ontwikkelingen in de edities 2014/2015 ziet er dan als volgt uit.

Voor “hier en nu”:

• Cloud computing
• Smartphones en tables
• Videocamera’s

Voor de “zone van de naaste ontwikkeling”:

• 3D printing
• Wearables
• Programmeren met computers en robots
• Gaming
• Internet of Things

Als “stip aan de horizon”:

• Augmented/Virtual Reality
• Gesture Based Computing
• Social Media
• Smart TV’s en Wireless Displays

Ik heb ontwikkelingen die er in 2014 wel in stonden en in 2015 niet meer, doorgestreept (internet of things, social media, smart tv’s), groen is nieuw (cloud computing) en opvallend genoeg meteen bij “hier en nu”, groen en cursief (videocamera’s, 3D printing, gaming) is gestegen ten opzicht van 2014. De andere onderwerpen komen in beide rapporten op dezelfde plek voor. Dat betekent niet dat de reden van aanschaf binnen een onderwerp volledig ongewijzigd is. Vorig jaar werd bijvoorbeeld de beschikbaarheid van 4G bij Smartphones en Tablets genoemd. Dit jaar wordt daar niet over gesproken, maar gaat het over de hogere schermresolutie, mobiel betalen, spraakbesturing, up-to-date besturingssystemen. En bij videocamera’s (vorig jaar onderdeel van “wearables”) gaat het dit jaar niet meer alleen om de action cams maar ook over camera’s die aan drones bevestigd zijn.

Conclusie
Laat ik voorop stellen dat het hoe dan ook goed/leuk/handig is dat het iXperium dit trendrapport ook extern deelt. Ze hadden het immers ook uitsluitend als intern stuk kunnen produceren voor eigen gebruik. Maar ik zie het wel ook vooral als een reminder dat het zinvol blijft om met de auteurs zelf in contact te blijven. Want ik heb na het lezen juist meer vragen dan ik vooraf had. Zoals:

• Waarom zijn internet of things, social media, smart tv’s (incl. 4K) verdwenen uit het rapport van dit jaar?
• Welk deel van de aanbevelingen van vorig jaar is gerealiseerd?
• Wat waren de lessons learned op basis van het gebruik van die aangeschafte apparaten/diensten?
• Wat willen jullie dit jaar leren door de apparaten/diensten die jullie voorstellen?
• Sowieso: hoe zorgen jullie er voor dat er verantwoording plaats kan vinden van de investeringen?

Mogelijkheden voor uitbreiding
Wat mij betreft zou de koppeling met het onderwijs een mooie en zinvolle uitbreiding op het rapport zijn.  Nou weet ik wel dat de auteurs een voorbehoud maken:

[Andere] trendrapports gaan voor een groot deel in op trends die ook onderwijskundig van aard zijn, zoals ‘flipping the classroom’ of ‘gepersonaliseerd leren’. Het iXperium trendrapport doet dit niet; het bespreekt vooral algemene technologische ontwikkelingen die relevant zijn voor het onderwijs, omdat het doel vooral is om de ict-voorzieningen van het iXperium actueel te houden.

Maar ik bedoel ook niet noodzakelijkerwijs dat ze ontwikkelingen op het gebied van didactische concepten mee moeten nemen in het rapport. Het zou echter wel handig zijn om vooraf al ideeën te hebben bij wat je in relatie tot het onderwijs wil uitzoeken/onderzoeken als je bepaalde apparatuur aanschaft. Bijvoorbeeld “Schaf een aantal drones aan en experimenteer ermee voor gebruik binnen de aardrijkskunde lessen met als doel om leerlingen meer inzicht te geven in de ruimtelijke indeling in hun eigen wijk, rond hun school”.
Of beter nog, maak gebruik van de hulpmiddelen voor vraagarticulatie die het iXperium toepast voor vraagarticulatie bij het ontwerpen van onderzoek: (zie ook de brochure: Het ontwerpen van ict-rijk onderwijs dat recht doet aan verschillen)

Dan zou je elk jaar dus een aantal werkhypotheses formuleren voor de technologie waar je dan het lopend jaar aan werkt en het jaar erna op terugblikt.

Een andere uitbreiding die me interessant zou lijken is de vraag wat de state of the art is wat betreft de gebruikte technologie binnen de scholen die participeren in het iXperium. Immers, er was een tijd dat je digitale schoolborden op hing in experimenteerruimtes om er docenten kennis mee te laten maken, dat is nu niet meer nodig. Een 3D-printer zal waarschijnlijk inderdaad niet heel gangbaar zijn bij scholen in het po en vo.
En niet alleen de scholen in het consortium zijn dan interessant, wat hebben de scholen die in “Scholen om van te leren” voorkomen aan gangbare technologie in huis en waar experimenteren zij mee? Welke onderwijskundige vragen proberen zij daarmee te beantwoorden?

Maar wellicht is dat dan weer meer iets voor een breder consortium. Eentje met Kennisnet en SURF/SURFnet erbij. En met gebruik natuurlijk van de kennis die op de verschillende plekken in de onderwijsinstellingen aanwezig is, een crowdsourced trendrapport voor de onderwijssector in Nederland. Zou me een mooi en zinvol initiatief lijken.