Leestip: “Scholen om van te leren”

Kennisnet heeft vandaag het boek ‘Scholen om van te leren‘ gepubliceerd. Hierin vind je beschrijvingen van acht vernieuwende scholen uit het basisonderwijs en voortgezet onderwijs.

Het zijn beschrijvingen van de manier waarop die scholen hun onderwijs ingericht hebben, wat hun uitgangspunten waren, wat goed gaat en ook wel wat niet lekker liep. Het lijkt me een boek dat je in ieder zult moeten leren als je je afvraagt wat je als onderwijsinstelling binnen de grenzen van de huidige wetgeving allemaal kunt doen.
ICT speelt vaak wel een rol bij die vernieuwingen, maar de mate waarin dat gebeurt varieert (gelukkig). Het citaat dat ik hierboven overgenomen heb uit een van de acht verhalen geldt wat mij betreft ook niet alleen voor deze scholen of voor het po en vo.

Omdat dit natuurlijk toch een ICT en Onderwijs weblog is, heb ik hieronder de ICT gerelateerde samenvattende conclusies toch even in verkorte vorm opgenomen:

Behoud een helikopterblik
Technologisch staan we pas aan het begin van de ontdekkingsreis,zeker voor onderwijsdoeleinden. Het is dus verstandig niet vaster en vaster te raken in dure toepassingen, die niet flexibel meebewegen met veranderend inzicht. Op onderwijsgebied en op organisatiegebied accepteren de beschreven scholen dat het proces in beweging is. Kies voor marktoplossingen waar je met standaardproducten uit de voeten kunt. Kies voor componenten, blokjes of tussenoplossingen, waar dat nog niet kan.

Denk in functionele eisen
Het is vaak handig om met elkaar de gebruikerswensen te formuleren. Dit zijn de functionele eisen.

Maak een materialenkaart
Bij de zoektocht naar goede digitale leertoepassingen is de pragmatische aanpak die de meeste scholen kiezen via een materialenkaart, zo gek nog niet. Probeer te gebruiken wat er is, vervang het als je iets vindt dat beter is.

Blijf streng
Steeds dienen zich nieuwe producten en mogelijkheden aan. Het is juist dan essentieel streng te zijn en te blijven refereren aan de leermiddelenkaart en de gebruikerswensen, want gaandeweg kunnen op de markt producten verschijnen die delen van je wens invullen. Omarm die nieuwe oplossingen, maar koester de flexibiliteit, want die houdt je wendbaar en onafhankelijk van leveranciers.

Pas op voor de verleiding van grote pakketten en dashboards
Officiële pakketten zijn belangrijk voor het administratieve fundament. Ze hebben echter vaak zoveel functionaliteit in zich, dat het de gebruiker duizelt.

Maak afspraken over de persoonlijke leeromgeving
De persoonlijke leeromgeving is een mix van digitale hulpmiddelen die de leerling in staat stelt op een optimale wijze onderwijs te volgen. Deze mix bevat formele (door school geplande of georganiseerde) en informele (door leraren of leerlingen geselecteerde) componenten. Het dilemma hier is dat de toepassingen enerzijds zo flexibel mogelijk georganiseerd of zelfs vrijgelaten moeten worden, anderzijds kan deze vrijheid wildgroei veroorzaken, zoals sommige scholen al ervaren, en dat kan verwarrend zijn voor leerlingen (en ouders).

Bouwen of kopen? Doe het samen!
Meestal is het niet verstandig om in een fase van vorming en aanpassing een allesomvattend systeem te willen bouwen.

Wat moet je regelen?
In de drie lagen van het ict-ecosysteem maken scholen hun keuzes. Daarbij gebruiken ze onderwijskundige en praktische argumenten, maar scholen moeten ook alert zijn op wetten en regelgeving.
Er zijn drie onderdelen waarbij je volgens de regels moet handelen:

• Privacy.
• Veiligheid.
• Inkoop. (Europese aanbestedingsregels!)

Die laatste gaf mij een beetje een “o nee, dat is dus in alle sectoren zo” reactie. Aanbestedingsregels zijn ook in het hoger onderwijs dé belemmering die je iedere keer weer tegen komt als opleidingen willen gaan experimenteren met ict.

Het boek is op papier te koop, maar ook gratis als PDF te downloaden. Dus eigenlijk is er geen enkele reden om het niet door te lezen!