Gaan we mensenwerk hoger waarderen door AI?

Dit weblog schrijf ik op persoonlijke titel. En ik gebruik het ook als plek om over dingen te schrijven die nog verre van uitgekristalliseerd zijn. Zo ook in dit bericht. Oorspronkelijk had ik als titel “Hoe gaan we competenties beoordelen in een tijd waarin iedereen AI ter beschikking heeft?”, maar dat wekt de indruk dat het een bericht over toetsen of beoordelen is. En dat is het niet. Het is een halve overpeinzing.
Eerst de aanleiding maar even. Zoals je wellicht gemerkt hebt, verschijnen er de laatste tijd weer met enige regelmaat berichten op dit weblog. Tijd, verschuiving van prioriteiten, een buggy installatie van WordPress. Er waren heel wat redenen, ik kan na een week of zo weer regelmatiger bloggen ook zeker niet beloven dat ik weer een regelmaat ga bereiken, maar goed, er zit weer leven in de site. Deels gaan die berichten over experimenten met AI Studio, Gemini, ChatGPT. Grote lijnen uitzetten doe ik namelijk het beste als ik modder onder de nagels heb zitten. Het helpt mij om zelf dingen uit te proberen (voor de duidelijkheid: buiten werktijd).

Bij het typen van het bericht over NotebookLM en Gemini om audio-overzichten te genereren ontstond het idee om de voorbeelden die ik daar gemaakt had ook apart te delen. Via een podcast. En zo werd de EduKast na bijna 20 jaar weer nieuw leven ingeblazen. Maar toch. Als je naar de audiobestanden in de EduKast luistert. Ze zijn angstaanjagend goed. Natuurlijk kun je inschatten dat het geen echte personen zijn. Maar het wordt moeilijker. En het is ook echt niet helemaal automatisch gegenereerd. Ik doe de selectie van bronnen, schrijf de prompt met de output voor ogen, check de output. De dialoog is door Gemini gegenereerd, de audio daarna ook. Ik stuur bij via prompts (vraag om verdieping bv),.
Ik merk bij het terugluisteren dat ik hier en daar kleine dingetjes over het hoofd gezien heb, dit hoor ik nu als wat rare woorden in de audio. Maar ja, welke podcast gemaakt door mensen is helemaal foutloos? Mijn podcasts destijds waren dat zeker ook niet.

Ik heb er nu twee gemaakt over documenten die ik zelf al gelezen had, eentje over een aantal artikelen die als suggesties door Google Scholar werden gedaan en die ik nog niet gelezen had. Natuurlijk is het doel niet om een vervanger te zijn voor NRC Vandaag, FD Dagkoers of Ed-Technical. Maar zelf zou ik ze luisteren in de auto, tenminste als ik ze niet al 2-3x gehoord had als check voordat ik ze online zet.  Maar toch kan ik een ongemakkelijk gevoel niet onderdrukken.  Is het een geval uncanny valley? Lijken de afleveringen bijna echt maar veroorzaken ze onbewust een onbehaaglijk gevoel? Voelt het als foetele? Ik weet het niet. De vloedgolf van AI-toepassingen de afgelopen twee jaar heeft sowieso geleid tot een tegenreactie, mensen die zich (online in ieder geval) afzetten tegen het gebruik van AI. In veel contexten ook omdat het minder persoonlijk zou zijn, dat we in het onderwijs de menselijke verbinding kwijt zouden raken, de docent zichzelf buiten spel zet etc.

En ik kan me er ook iets bij voorstellen dat de twee bronvideo’s van het klokhuis hoger gewaardeerd worden dan het audio-overzicht dat NotebookLM op basis daarvan weet te maken. Het ene was 1 prompt van mij en wat GPU-cycli aan de kant van Google. De twee video’s hebben meer (mensen-)tijd gekost om te maken, ook al zijn ze beduidend korter dan het gegenereerde audiobestand. Maar als de behoefte is om de val van de regering uit te leggen aan groep 7 van het basisonderwijs, dan kan de output van NotebookLM daar wel bij helpen.

Ik ben er nog niet uit. Ik kan hem ook nog niet verklaren op basis van bijvoorbeeld de tabel met paradoxen die Martine Schilder in haar essay heeft opgenomen.

Hoe dan ook, voor nu vind ik het gevoel op zichzelf ook niet slecht. Het voorkomt in ieder geval dat ikzelf te gemakkelijk mensenwerk vervang door AI. Dat past dan wellicht wel weer bij het essay: en-en denken in plaats van of-of.