https://youtu.be/mNdxhnjAvug
We hebben het in het kader van het onderwijs vaak over het opleiden van studenten voor banen die nog niet bestaan. Of over de discussie welke banen het eerst door robots over genomen gaan worden.
Nou klinkt dat vaak als bangmakerij of als iets wat mensen roepen om daarna te vervolgen met “en dus moet het onderwijs anders”.
Maar het bekijken van de film Good Kill (toegegeven, niet de beste film ooit gemaakt) en nu de aankondiging van de documentaire “Drone” hadden toch wel even het effect dat er wat langer bij stil bleef staan.
Enerzijds is er sowieso het concept “Drone” of UAV (Unmanned Aerial Vehicle). Als wij Europeanen al bang zijn voor mogelijke aanslagen op een terras of bij een concert, hoe moeten mensen zich dan voelen in gebieden waar drones ingezet worden en ze dus als het ware elk moment zo’n Hellfire raket op je hoofd kunt krijgen, afhankelijk van de beslissing van iemand die 6.000 km van jou af zit.
Maar waar beide films ook de aandacht op vestigen is wat dit doet met de piloten die op 6.000 km afstand zitten en orders moeten opvolgen terwijl ze zo’n UAV besturen en op afstand een raket op een doel afsturen.
In Good Kill (ik heb “Drone” nog niet gezien) zie je een paar voorbeelden van waar het goed gaat. Waar het de piloten zelf ook een gevoel van gerechtigheid en nut oplevert. Bijvoorbeeld als ze vanuit de lucht een patrouille veilig houden zodat die soldaten een paar uur kunnen slapen. Of als ze duidelijk als dusdanig herkenbare vijandige strijders uitschakelen.
Maar in de film wordt ook de strijd zichtbaar, van piloten die er kapot aan gaan dat ze niet meer in een echte straaljager mogen vliegen (en dan drank en drugs grijpen om de dag door te komen), van de soms heel arbitraire en soms zwaar misdadige beslissingen die door stemmen aan de andere kant van een telefoonlijn worden genomen en daar uit volgende bevelen die zij maar hebben te volgen.
De baan van piloot in dienst van het leger is met de komst van drones ingrijpend verandert. Op een manier die ons ook zo moeten doen nadenken over hoe we willen dat die verandering op andere plekken plaats heeft. En ook iets waarvan we zouden moeten vinden dat onze studenten nadenken. Het (laten) bekijken van een van beide films kan daarbij helpen.