Mag de wetenschap terecht staan?

Een controversiële uitspraak van een rechter in Italië deze week: zes wetenschappers en een voormalig medewerker van de overheid zijn tot 6 jaar cel veroordeeld wegens doodslag. Dit als gevolg van hun acties voorafgaand aan de aardbeving in het Italiaanse stadje L’Aquila in 2009.

Het is heel moeilijk om goede informatie over de zaak te vinden. Ik hou me dan ook aanbevolen voor links naar betere achtergrondinformatie, de meeste sites citeren namelijk exact dezelfde info. De BBC website geeft aan dat

The seven – all members of the National Commission for the Forecast and Prevention of Major Risks – were accused of having provided “inaccurate, incomplete and contradictory” information about the danger of the tremors felt ahead of 6 April 2009 quake

Probleem bij het hele verhaal is dat aardbevingen (blijkbaar) ontzettend moeilijk te voorspellen zijn. Dus ze kwalijk nemen dat ze de aardbeving niet juist voorspeld hadden zou onzinnig zijn. Ze kwalijk nemen dat ze onjuist gecommuniceerd hebben over de risico’s lijkt me een andere zaak. Want hoewel het voorspellen wellicht onmogelijk is, zou je protocollen kunnen opstellen over hoe te handelen in bepaalde situaties, afspraken maken over wanneer bepaalde signalen reden zijn voor evacuatie etc.

Als je dat gedaan hebt, dán kun je wetenschappers afrekenen op hun handelen. Of dat in dit geval zo was weet ik niet. Of ze inderdaad op een manier gehandeld hebben waarvan algemeen aanvaard is dat dat laakbaar is, weet ik ook niet. En dat maakt de uitspraak en ook alle verontwaardigde reacties er op heel moeilijk te plaatsen. Toen ik het verhaal las moest ik meteen denken aan de film Dante’s Peak, een mislukte actiefilm over een vulkaan die al dan niet zal gaan uitbarsten. Onze held (gespeeld door Pierce Brosnan) is er van overtuigd dat dat wél gaat gebeuren, een aantal anderen waaronder de leider van het wetenschappelijk team en de eigenwijze moeder de heldin (de moeder wordt gespeeld door Elizabeth Hoffman, de heldin door Linda Hamilton) zijn daar niet van te overtuigen. In de film krijgt de held gelijk en overleeft hij, samen met de heldin en haar kinderen op miraculeuze wijze. De moeder van de heldin en de leider van het wetenschappelijk team komen echter te overlijden. Dat maakt in de film de ‘schuldvraag’ een stuk eenvoudiger en voor Pierce Brosnan was het gemakkelijk, hij hoefde maar gewoon het script te volgen. Die luxe hadden de wetenschappers in Italië niet.

De zeven gaan in hoger beroep, ik hoop dat er de komende tijd meer duidelijkheid komt over de details van het vonnis zodat duidelijker wordt of hier ten onrechte een zondebok wordt (zeven zondebokken worden) aangewezen voor iets dat niet te voorkomen was en klaarblijkelijk ook niet te voorspellen was.