Op useit.com staat een, wat mij betreft, toch wel verrassend bericht over de gemiddelde leessnelheid op een iPad of een Kindle in vergelijking met een boek op papier.
Tijdens een klein onderzoek, onder 24 individuen, hebben ze gekeken naar de snelheid waarmee ze teksten lazen op respectievelijk de iPad, de Kindle, een computerbeeldscherm en van papier.
Aan het einde kregen ze en korte toets over de inhoud van wat ze gelezen hadden om er voor te zorgen dat ze het ook wel serieus namen.
De Kindle leverde een leessnelheid op die 10,6% lager lag dan het boek, de iPad was wat sneller maar toch ook nog 6,2% langzamer dan het boek.
De webpagina, die gelukkig aardig wat details bevat over de methode (hoewel je voor de echte details natuurlijk naar hun conferentie moet komen), geeft daarbij aan dat het verschil in snelheid tussen de iPad en het boek niet statistisch significant is, maar tussen de Kindle en het boek wel.
Ook houden ze toch nog wel een slag om de arm en stellen dat je op basis van hun onderzoek niet kunt stellen dat je voor snel lezen een boek moet nemen. Dat is een voorbehoud dat je ongetwijfeld niet zult terug zien in de koppen op de verschillende websites. Die zullen namelijk alleen het eerste deel van de titel die ik ook gebruik overnemen: “Een boek op papier leest sneller dan iPad of Kindle”.
En die uitspraak is ook waar. Maar niet zo waar als dat ze je dan doen geloven.
Op Mashable , de site waar ik het bericht tegen kwam, wordt gesteld dat normaal gesproken bij usability studies een aantal van 10 deelnemers gebruikelijk is. Ze lijken daarmee te stellen dat 24 deelnemers dan zeker genoeg moet zijn, of zeker een solide studie moet opleveren. En dat is niet zo.
Het lage aantal benodigde deelnemers bij een usability study (10-15 is inderdaad gebruikelijk) hangt namelijk samen met het doel van zo’n study: achterhalen wat opmerkingen zijn met betrekking tot de bruikbaarheid van een product/applicatie.
En met 10-15 deelnemers, zo is de veronderstelling, verzamel je de meeste opmerkingen wel. En 100% volledig zijn in het verzamelen van die opmerkingen (positief en negatief) is bij zo’n study ook niet nodig.
Dat is heel wat anders dan wanneer je generieke uitspraken wilt doen over de gemiddelde leessnelheid van mensen met minimaal HBO-niveau wat betreft lezen en een redelijke affiniteit met lezen.
Dan wil je namelijk hun gemiddelde prestaties weten. Maar die prestaties liggen verspreid, de gemiddelde mens bestaat immers niet, en hun steekproef is zelfs binnen de groep zoals zij hem beschrijven heel erg klein. Stel dat de totale populatie van lezers die aan dit niveau en deze omschrijving voldoet gelijk is aan 1.000.000. Hoe groot is dan de kans dat deze 24 proefpersonen een vergelijkbare spreiding hebben in leessnelheid als die totale groep? Niet erg groot.
Kortom, leuk onderzoek. Maar de waarde ervan is niet hoger dan dat het een leuk gespreksonderwerp is voor een conferentie. En daar ging het Jakob Nielsen natuurlijk ook om.
Ook interessant:
Dank voor je bericht. Helaas gaat Nielsen niet in op de toetsresultaten. Al moet je daar met zo’n kleine steekproef helemaal mee uitkijken. Interessant zijn ook de opvattingen over de tevredenheid van de gebruikers. Wat ik me hierbij ook afvraag: is het effect niet ook verklaarbaar vanuit het feit dat we ons leven lang van papier lezen, maar pas sinds kort via een iPad of e-reader?
Er zijn een heleboel mogelijk beïnvloedende variabelen die niet aan bod komen. Het soort literatuur wat gelezen wordt, de soort activiteit (hier wordt uitgegaan van A->Z lezen en dan vragen beantwoorden, maar dat is natuurlijk niet altijd het scenario), andere ervaring met ICT en lezen van beeldschermen. Zo te zien zou ik ook voldoen aan het profiel van de testpersonen terwijl ik al aanzienlijke ervaring heb in het lezen op een Kindle of van een beeldscherm.
En inderdaad, wat zouden de resultaten zijn als deze 24 proefpersonen deze test over 2 weken nog een keer deden? Zou er dan nog steeds een significant verschil in leessnelheid zijn?
[…] hier meer Google Blog Search « iPad Docking Station | Dagelijkse koopjes en internet aanbiedingen Apple iPad 64GB Wifi […]
[…] Een usability-studie zou aantonen dan je significant trager leest met een Ebook op een kindle dan gewoon een boek. Je leest het hier en hier. Maar dit antwoord van Pierre Gorissen zou ik er toch ook bij lezen (ICTO-blog) […]
Belangrijk bij lezen is de oogbeweging. Een mens leest[europees] van links naar rechts en laat dan zijn oog langs de diagonaal zakken. WE lezen dus in een Z vorm. Voor een volledige oogbeweging dient het schrift wel bepaalde afmetingen te hebben. Bij een computer schermen is dit geen probleem. Bij kleinere apparaten wordt dat lastiger. De geconditioneerde oogbeweging bij lezen wordt dan onderbroken, wat het lezen lastiger maakt. De lezer gaat dan vaker teruglezen.
Dit sluit natuurlijk niet uit dat we kunnen wennen aan een nieuwe lees dimensie. Ik ben wel benieuwd naar verder onderzoek op dit gebied.
Bij een 6-inch scherm (zoals veel eReaders hebben) of nog kleiner (zoals bijvoorbeeld bij de iPhone) zou dat inderdaad een punt kunnen zijn dat de snelheid vertraagd.
Maar de Kindle DX en iPad die hier getest werden hebben een 9,7-inch scherm. Daar kun je een A4 pagina op weergeven. Hoewel de afmetingen van het scherm iets kleiner zijn dan een A4 verwijderd de DX namelijk de witte randen om de tekst (zijn ook overbodig omdat het apparaat zelf een rand heeft, dus visueel is het effect gelijk) waardoor je de tekst op 100% afmetingen kunt lezen.
Met je laatste opmerking ben ik het helemaal eens. We weten nog een heleboel niet over lezen van dit soort schermen/schermpjes.
@Pierre
Het is niet alleen de leessnelheid die lager wordt. Ook het de informatie opname gaat achteruit. We lezen namelijk niet letterlijk wat er staat. We lezen, zeker de geoefende lezer, in blokken en slechts delen van woorden en teksten. onze hersenen vullen namelijk het meeste zelf aan. Op het moment dat het reguliere leespatroon wordt doorbroken, onderbreek je ook het aanvullingsproces van de hersenen en dan moet je teruglezen om de informatie wel volledig tot je te nemen.
Het lezen is op zich wel een bijzonder proces. We weten nog niet goed hoe het onderbewustzijn hier mee omgaat. Wel is zoveel duidelijk dat al veel informatie is opgenomen alvorens wij ervan bewust worden.
Het zou op zich een leuke test zijn om bepaalde groepen voor een bepaalde periode te testen op leesvaardigheid en tekstvaardigheid[begrijpend lezen] en zien of daar significante resultaten uit komen. Het kan een kwestie van conditioneren zijn. [wat ik trouwens wel vermoed]
Het zal wellicht deels training zijn, maar ook soort informatie. Ik weet dat ik het een verademing vond toen ik voor het eerst een boek op de 9,7 inch DX las in vergelijking met de 6-inch BeBook die ik had. Waarschijnlijk inderdaad vanwege het feit dat ik nu weer hele pagina’s kon overzien.
Toch merk ik dat het doorbladeren van de NRC op mijn iPhone best goed gaat. Ondanks de kleine brokjes tekst die je maar op een scherm krijgt. Maar die lees ik dan ook niet zo intensief aan één stuk als een boek. Dat is snel korte stukjes lezen (zoals je online ook vaak doet). Dus inderdaad niet zomaar één antwoord voor alle situaties.