Van de regen in de drup?

Vorige week kreeg ik een rapport toegestuurd van de het Onderwijskundig Service Centrum (OSC) van de Vrije Universiteit Brussel in België. Daarin leggen ze uit dat ze van hun huidige Blackboard omgeving naar een andere (open source) omgeving zullen overstappen. Omdat het rapport openbaar is en via de website van OSC te downloaden is, ook een online reactie.
Vooraf
Ik ken het geadviseerde Dokeos systeem niet, anders dan van wat in het rapport zelf beschreven wordt. Het kan dus een prima systeem zijn, weet ik niet. Het gaat mij om het proces om tot de keuze te komen.
De stelling
Het rapport wekt bij globaal lezen de indruk van een grondig rapport met een gedegen onderzoek waarbij een leeromgeving die reeds een jaar in gebruik is te licht bevonden wordt en vervangen wordt door een beter, open source, alternatief.
Bij nauwkeurig lezen blijkt dat er sprake was van het roze bril syndroom, een vaak voorkomend probleem bij de selectie van software en dan met name onderwijssoftware.
Het roze bril syndroom
Dit is het verschijnsel dat vaak optreedt als mensen in (met name) het onderwijs de mogelijkheid hebben met een softwarepakket te spelen (=testen) en waarbij de software hen op de een of andere manier ontzettend aanspreekt. Bijvoorbeeld omdat de interface past bij hun manier van werken, of omdat het met de ontwikkelaars klikt, of omdat het ontwikkelprincipe (programmeertaal, licentievorm) ze erg aanspreekt.
Indien mensen die aan het roze bril syndroom leiden betrokken raken bij de selectie van een softwarepakket en het pakket waar zij verliefd op zijn in de longlist zit, gaat het mis. Ze redeneren dan namelijk onvoldoende rationeel.
Een voorbeeld
Neem de volgende uitspraken:
* in de huidige [..] versie is het discussiebord een zwak punt
* de chat bij [..] is nogal primitief
* [..] heeft geen MathML functionaliteit. Er wordt echter wel aan gewerkt
* [..] beschikt niet over een interne mailfunctie
* [..] heeft de minst uitgebreide mogelijkheden wat betreft interactieve toetsen
* [..] beschikt over beperkte administratieve functionalteiten
* [..] ondersteunt momenteel geen e-Learning standaarden.
Dit gaat allemaal om dezelfde leeromgeving, en niet die wat *niet* gekozen wordt, maar die wat *wel* gekozen wordt! Wat ik gedaan heb is alle verzachtende bijzinnen weglaten.
Open Source
Een ander steeds terugkomend punt in het rapport is het feit dat het geadviseerde systeem open source is. Vaak als een functionaliteit er niet is, dan wordt verwezen naar het feit dat je het zelf kunt bouwen of dat iemand anders op dit moment die functionaliteit al aan het bouwen is. Omdat het immers Open Source is.
Hoewel je inderdaad natuurlijk alles zelf kunt gaan bouwen, zijn de problemen vergelijkbaar met die wat bij de closed source leeromgeving werd genoemd: de kosten zijn hoog, je weet niet zeker of je aanvulling bij een volgende versie van de leeromgeving nog wel werkt. En als iemand anders de functionaliteit ontwikkeld is het maar de vraag of dat op een manier gebeurt die aansluit bij jouw wensen.
Opbouw van het rapport
Is het dan allemaal slecht wat er in het rapport staat?
Nee, en dat is juist ook het verwarrende. Het rapport zelf zit eigenlijk heel goed in elkaar. Er wordt in het begin duidelijk aangegeven wat de achtergrond van het project is, hoe de informatie verzameld is (en dat zag er ook goed uit), welke criteria er voor de longlist en shortlist gebruikt zijn, er wordt uitvoerig op de ervaringen tijdens de test ingegaan en tenslotte zit er een stevig communicatie- en scholingsplan in.
Niets mis mee.
En dat is niet eerlijk
Waar het volledig mis gaat is dat de ene omgeving duidelijk alles tegen zich heeft en de andere op weg geholpen wordt, een beetje als een partijdige scheidsrechter tijdens een voetbalwedstrijd. In het ene geval gaat het om frustraties, terwijl het in het andere geval om dingen die opgelost zullen worden gaat. Het vaporware gehalte (functionaliteit die in een volgende versie komt) is hoog en daarmee gevaarlijk.
Het niet kunnen installeren van de nieuwste versie van de ene omgeving en het daarom testen van een versie die al een paar jaar oud is, is ook zo’n voorbeeld van een ongelijke vergelijking.
Van de regen in de drup?
Waarom die titel? Nou, voornamelijk omdat ik vrees dat, ondanks alle goede bedoelingen de VUB volgend jaar zal moeten concluderen van de gekozen leeromgeving de hooggespannen verwachtingen niet waar heeft kunnen maken (voornamelijk omdat die verwachtingen onjuist waren) en dat implementatie, conversie en beheer meer tijd heeft gekost dan verwacht.
Ik hoop voor de VUB dat ik ongelijk krijg.