Een van de projecten die ik bij Fontys heb moeten overdragen (omdat ik naar de HAN ben) is de call for tender Fontys Inline Education. Daarbij worden vier innovatieprojecten uitgevoerd rond inline onderwijs, bij vier Fontys-instituten. Die projecten worden begeleidt door een centraal projectteam dat zowel vanuit inhoud als technische invalshoek de projectleiders bijstaat. Flankeren daaraan wordt onderzoek uitgevoerd waarbij samengewerkt wordt met twee lectoraten binnen Fontys. Omdat de overleggen in de regel online, via Lync2013, plaats vinden was er voor vandaag een gezamenlijke opstart gepland: in de ochtend besloten met de projectleiders, de lectoren, de betrokkenen binnen de dienst en na de lunch via een communitybijeenkomst ook voor de rest van Fontys. Daar gaven de vier projecten een overzicht van de stand van zaken.
Ik mocht, nog één keer, afsluiten met een korte presentatie over de vraag “hoe nu verder?”
Voor de duidelijkheid, zoiets is bedoelt als wijze raad, niet als kritiek!
Hierboven zie je het bestand dat ik gebruikt heb, ik zal hieronder kort in gaan op mijn belangrijkste punten.
De activiteiten rond inline onderwijs kwamen bij Fontys zichtbaar van de grond toen in Nederland de MOOC hype volop aanwezig was (dia 3). Wij wisten dat een MOOC voor Fontys geen doel was (al is het tegenwoordig niet eens uitgesloten dat die er wel komt. Fontys krijgt studenten die campus-onderwijs willen, op locatie, met een echte docent.
Maar die studenten willen ook daar waar dat zinvol is, praktischer en efficiënter is, of waar het hen kan helpen om gemakkelijker en flexibeler door hun onderwijs te komen, online onderwijs.
Daartoe hebben we een aantal activiteiten gedefinieerd (dia 4) en op veel vlakken zijn er ook al stappen gezet: qua infrastructuur, qua ondersteuning/training, onderzoek, de community en de 4 projecten. Maar erg snel gaat het allemaal nog niet. Fontys gebruikt vaak de analogie van de expeditie naar de top van de berg (dia 5) en ik vraag me af waar de laatste anderhalf jaar Fontys gebracht heeft.
Om de noodzaak duidelijker te maken heb ik aan de hand van een recent onderzoek van Kennisnet naar het mediagebruik van de aankomende hbo-studenten een paar uitspraken over die studenten laten zien (dia 6,7,8,9). Samenvatting: deze leerlingen/studenten verwachten van ons als hbo-instellingen dat we onderwijs aanbieden dat een goede mix is van online en offline activiteiten met goede docenten!
En ook het OESO-rapport waar de media zo lekker schaamteloos (onjuiste) koppen uit haalde (dia 10) benadrukt het belang van de docent bij het didactisch goed implementeren van ict en bij het er voor zorgen dat ict meerwaarde heeft (zie ook deze blogpost daarover).
Het is niet zo dat Fontys nog niets op dat gebied doet (dia 11). Net als de HAN zijn er competenties geformuleerd voor docenten. Ook op ICT gebied. Maar op beide plekken gaat het er voor zorgen dat docenten die scholing ook volgen niet vanzelf. Bij Fontys weet ik dat er op plekken discussie is over de noodzaak, de uitvoering, de details.
Mijn waarschuwing was dat je dan het risico loopt het kind met het badwater weg te gooien.
Twee dingen (dia 12) die de HAN al heeft en Fontys nog niet: het iXperium (een leerwerkplaats voor aankomende docenten, een plek waar docenten kunnen zien wat leeringen/studenten met ict kunnen, een plek waar kennis is over ict in het onderwijs) en ontwikkelkringen (multidisciplinaire teams van docenten, lerarenopleiders, onderzoekers en ict-deskundigen) die ict-rijk onderwijs ontwikkelen. Daarbij zijn de docenten in de designteams de probleemeigenaren.
Wel is het daarbij belangrijk (dia 13) te onthouden dat “ict-rijk” en ook “inline” geen doel op zich moet zijn/worden. Nu in het begin is dat vaak nodig om docenten op gang te krijgen, maar eigenlijk zou het integraal deel van het onderwijsontwerp moeten worden. Van onderwijs dat niet zo uitgevoerd wordt omdat het al 20 jaar zo werkte, maar onderwijs dat zich richt op die diverse, aan media gewende, studenten van nu (en straks).
Daarbij kun je (dia 14), nee moet je, uit gaan van de driehoek “onderwijs”, “beroepenveld”, “onderzoek” met de “student” in het midden. Dit is overigens geen idee van mezelf, maar een aanpassing van de standaard driehoek die het iXperium hanteert.
Als je multidisciplinair vanuit het onderwijs, in samenspraak met beroepenveld (de afnemers) en de studenten, ondersteund door het onderzoek op zoek gaat naar onderwijs dat praktijkgericht en toekomstgericht is, dan zal ict daar haast vanzelfsprekend onderdeel vanuit maken. Niet omdat het leuk is of omdat de leverancier zegt dat het werkt, maar omdat we vanuit het onderwijs weten hoe we dat moeten doen.
De 4 projecten die aan bod zijn gekomen zijn voorbeelden van zulk werk. Maar er is veel meer, veel meer structurele inspanning nodig om dit bij Fontys naar een hoger niveau (het noodzakelijke niveau) te tillen.
Dus daarom mijn call to action op dia 15: niks Keep Calm, niks “het gaat toch al zo lang goed”, maar gas erop en aan het werk met het herontwerp van het onderwijs!