Moeten kinderen op school leren programmeren?

In 1985, toen ik 15 was, kreeg ik van mijn ouders een MS-DOS computer. Op school kwamen de computers pas toen ik nét te oud was. Ik leerde het dus thuis. Zelf. Met dank aan mijn ouders.

Gisteren heb ik voor mijn zoon van 12 zijn eerste certificaat uitgeprint van EdX. Voor het programmeren met Scratch. Hij had 98% van de maximale score behaald. Zijn moeder (leeftijd bij de redactie bekend) had tot voor deze MOOC nog geen programmeer-ervaring, had een score van 96%. Ik heb de MOOC met hen mee gedaan, maar had geen tijd voor het laatste project en bleef (dus) steken op 91% van de maximale score.

De MOOC was in het Engels, dat is voor ons alle drie geen probleem. Het was best veel werk als je de opdrachten serieus wilde maken, de quizzes vergden vaak dat je de opgaven ook daadwerkelijk even maakte in Scratch om bij het juiste antwoord te komen, maar het ging helder stap voor stap met voldoende herhaling. En terwijl ik al heel veel programmeerervaring in andere talen had, vond ik het niet eens saai om het nu in Scratch te leren. In tegendeel eigenlijk, het was voor mij eenvoudig te snappen en dus goed te doen.
Voor mijn partner was het een stuk meer werk, zij had nog geen programmeerervaring of ervaring met herhalingen, variabelen (anders dan in Wiskunde) etc.
En mijn zoon? Die vond het heel interessant en ging er helemaal in op. Dat we het samen deden heeft vast wel een beetje geholpen. Dat hij er dingen mee kon doen die hij leuk vond, ongetwijfeld ook. Voor mijn verjaardag kreeg ik dit jaar een interactieve kaart met annimaties en geluid, gemaakt in Scratch. Zag er heel mooi uit.

Vind ik dat kinderen moeten leren programmeren? Jazeker. Net zoals ik van mening ben dat ze wiskunde moeten beheersen, inzicht moeten hebben in 3D-ontwerpen, mediawijs moeten zijn en begrijpen wat ze met robotica/domotica kunnen.
Moeten ze het daarom van mij op school leren? Nee, niet persé. Ik heb liever dat ze weten waarom het voor hen zelf zinvol is. Mijn zoon brengt de nodige tijd in Minecraft door. Hoe dat werkt leert hij van zijn vriendjes (en leert hij aan hen), via filmpjes op YouTube en af en toe (bv. hoe zet je een server op) van mij. Als ze daar met redstone, ingewikkelde valluiken, knoppen, rails en andere constructies aan de slag gaan, dan is hij niet alleen aan het spelen. Dan is hij puzzels aan het oplossen, logisch aan het nadenken, aan het construeren, en dat allemaal zonder dat hij er bij stil staat.
Alleen als scholen het programmeren ook zo kunnen laten zijn, dan heeft het het wat mij betreft zin. Als programmeren op school wordt zoals Wiskunde op school meestal is, dan wordt het nóg een saai vak er bij.

Het sluit wat mij betreft ook aan bij de discussie over sociaal leren. Deze MOOC en de (online) Scratch omgeving hebben daar een mooie balans gevonden.

Je kunt in Scratch werken zónder dat iemand je materiaal ziet, maar je kunt het heel eenvoudig delen voor de rest van de wereld. Die kunnen dan niet alleen je programma “spelen”, maar er ook “in” kijken, of verder bouwen op die code. Dat hergebruik wordt dan ook automatisch bijgehouden, je kunt zien hoe vaak je programma bekeken is, mensen kunnen er hartjes/likes aan geven én op reageren direct op de pagina. Dat hóeft allemaal niet, maar kan wel en reken maar dat het voor iemand van 12 al heel spannend is (op een leuke manier) om op het werk van iemand te reageren of reacties te krijgen van anderen op die manier.

Voor nu ben ik, zoals dat hoort bij ouders, trots dat hij zijn eerste MOOC volbracht heeft. We hebben nog geen tweede MOOC uitgezocht. Ik kan elke leerkracht die met programmeren aan de slag wil in de les, de MOOC over Scratch aanraden. De makers van de MOOC hebben al veel vragen gekregen over het gebruik van de materialen door docenten en hebben aangegeven daar graag aan mee te werken (en aanvullend materiaal beschikbaar te willen stellen). Het is een MOOC die een beetje in elkaar zit zoals een goede animatiefilm: goed te volgen voor de jongere doelgroep, maar ook leuk voor de ouders.

Kortom, leuk, en smaakt naar meer. Als iemand nog tips heeft voor wat betreft MOOCs die goed gestructureerd zijn en aan te raden voor tieners?

p.s. Ik realiseer me dat ik heel gemakkelijk doe over het aan kinderen beschikbaar stellen van voldoende middelen om zelfstandig dingen te leren. Ik realiseer me ook dat er genoeg mensen zijn die daar simpelweg niet de middelen voor hebben, die geen snel internet en voldoende computers/tablets in huis hebben om het hele gezin er mee aan de slag te laten gaan.

p.p.s Dit is een n=1 onderzoek. Ik zal dus zeker niet gaan beweren dat we voortaan de scholing van tieners maar met MOOCs moeten doen. Anekdotes zijn echter ook de moeite waard om te delen.