De eeuwige discussie: webcam aan of uit?

Op iusmentis.com kwam ik de vraag tegen “Moet ik echt mijn camera aan bij het video-werkoverleg?”

En helaas, hoewel het een vraag is die heel erg vaak voorbij komt geeft ook Arnoud niet écht een eenduidig antwoord. Ja, hij is van mening dat de onderbouwing in het beschreven geval wat hem betreft wat mager is (maar dat is niet hetzelfde als een “dat mag niet”, ik weet inmiddels hoe juristen praten en schrijven).

De (op dit moment) 39 reacties onder het bericht maken duidelijker zichtbaar dan dat ik dat in één blogpost zou kunnen, hoe verschillend de meningen over het verplichten van het gebruik van video tijdens een overleg zijn. Een vergelijkbare discussie krijg je bij videogebruik tijdens onderwijs op afstand. Zeg er iets over online en je zult altijd een paar reacties krijgen die wijzen op de onwenselijkheid ervan, de inbreuk op de privacy van leerlingen, een docent die zegt dat hij/zij de zooi op de slaapkamer van de leerling niet hoeft/wil zien, maar ook de docent die zegt dat het een mooi inkijkje in de leefwereld van de leerling geeft.

Zelf vind ik een overleg met video én audio en het liefst een over en weer stevige en stabiele verbinding het meest in de buurt komen van life overleg. Ja, bij meer gebruikers kun je meer problemen verwachten qua bandbreedte, echo van audio, achtergrondlawaai. De beeldjes worden ook kleiner, nou heb ik 2 grote schermen voor me staan, dus het duurt best lang voordat het voor mij niet goed zichtbaar meer is.
Ik kan audio- en video-opnames maken van teams zonder dat de organisator of deelnemers dat zien (ik heb die behoefte niet, maar de technische vaardigheden wel). Ik heb er ook begrip voor dat er mensen zijn die zich daar minder comfortabel bij voelen. Het lijkt me niet goed om het “gevoel van de meerderheid” dan maar aan de hele groep op te leggen (“wij vinden het geen probleem, dus moet jij dat ook maar geen probleem vinden”), maar een “ik sta in mijn recht, dus doe ik het niet” is ook niet heel handig. Verzet tegen het opnemen van zo’n dagstart kan ik me veel meer bij voorstellen. Daar zijn immers prima alternatieven voor: een kort tekstueel verslag met de hoofdpunten is dan voldoende.

Wij hebben ook overleggen met grote groepen waarbij je, min of meer dwingend, vriendelijk verzocht wordt je video en audio uit te zetten (tenzij je een beurt krijgt, zo voelt dat voor mij tenminste) “om bandbreedte te besparen”. Persoonlijk weet ik dat ik dan een stuk minder aangehaakt ben bij zo’n overleg. Een ander zal vinden dan juist minder afgeleidt te zijn.

Conclusie is dus eigenlijk dat er ongeveer net zo veel meningen over zijn als medewerkers / studenten.

Ik zou voorzichtig zijn met het verplichten ervan. Het geeft zo’n gezagsverhouding weer. Als een collega tijdens de dagstart alleen hoeft te luisteren, waarom wil je dan zien dat hij/zij er zit en aandachtig knikt? Waarom moeten collega’s bij een dagstart zijn als ze er geen actieve bijdrage in hebben? Lees je als manager de instructies voor de dag voor? Dan kan dat logischer.
Als ik met 2-4 andere collega’s een werkoverleg heb, dan is het vanzelfsprekend dat we de video aan hebben staan (tenzij iemand een device of bandbreedte heeft waarbij dat niet handig is), daar is nonverbale communicatie echt wel een meerwaarde boven een telefoongesprek.
Audio van die vergaderingen opnemen zonder het aan anderen te vertellen kan ook bij life gesprekken. Dat mag en is niet strafbaar, hoeft niet aangekondigd te worden, kun je ook dan niet voorkomen of verbieden.

Mijn belangrijkste advies: blijf uit de extremen weg. Een “iedereen moet altijd camera aan” of een “je mag nooit verwachten dat iemand een camera aan heeft” opstelling is niet praktisch en constructief. Zeggen dat dit ook geen onderwerp is om praktisch over te zijn omdat het om principiële vrijheden gaat is ook niet constructief. Net zo min als “dit is wat ik toesta en je hebt maar op deze manier met me te communiceren” (en wat “dit” is kun je weer aan beide kanten van het spectrum invullen.
Het gaat uiteindelijk, als het goed is, om communicatie. Wikipedia weet ons daarover te vertellen dat het Latijnse woord communicare betekent “iets gemeenschappelijk maken”. Nonverbale communicatie is daar een belangrijk onderdeel van. Er zijn wel meer situaties waarbij we het zonder die nonverbale communicatie moeten doen. We bellen immers ook met elkaar.

Het zou kunnen helpen als je het scenario eens omdenkt: wat zijn de bezwaren als je als team afspreekt alleen nog maar zónder video te vergaderen? Waarschijnlijk liggen daar de momenten waarop je dus zeker wél met video wilt vergaderen. En dat spreek je als team dan zo af. In de overige gevallen laat je het lekker vrij.