Gedaan: Nieuwe desktop gebouwd 1 van 2

Het is inmiddels (op 2 maanden na) bijna op de kop af 10 jaar geleden dat ik mijn vorige desktop bestelde. Toen wél de componenten geselecteerd maar ik had hem door Salland in elkaar laten zetten. Dat was voor nu eigenlijk ook het plan. Waarom? Nou, omdat 99 euro betalen voor het in elkaar laten zetten van een apparaat dat uit de nodige losse onderdelen bestaat, uniek is qua configuratie (dus geen kant en klaren “how to build it” filmpjes) én niet heel goedkoop voor wat betreft het totaal van onderdelen, eigenlijk best een goede deal is.

Maar omdat de AMD Ryzen 9 3900X erg populair blijkt te zijn, was die opeens niet meer op voorraad bij Alternate waar ik de rest van de configuratie uitgezocht had. Nou had ik natuurlijk op zoek kunnen gaan naar een plek waar ik wél alle onderdelen die ik wilde hebben kon vinden (niet gemakkelijk omdat er best veel plekken waren die de Ryzen 9 helemaal niet hadden). Maar dat was me eigenlijk teveel gedoe omdat het uitzoeken van de individuele componenten al veel werk was. Daarom was het het laatste zetje dat ik nodig had om dan toch maar voor zelfbouw te gaan. En dit keer dan dus echt.

In dit eerste bericht wil ik een aantal van de keuzes die ik dit keer gemaakt heb bij het samenstellen van mijn desktop toelichten. In het volgende bericht ga ik in op het bouwproces.

Desktop of laptop
Toen ik de vorige keer een systeem samenstelde was het geen vraag: als je een stevig systeem wilde, dan werd het een desktop. Een laptop was per definitie minder krachtig of onbetaalbaar.
Dat is inmiddels niet helemaal meer zo. Je kunt op een aantal plekken, bijvoorbeeld bij BTO hele mooie configuraties samenstellen.
De keuzevrijheid is dan echter een stuk beperkter. Zo was een AMD Ryzen 9 bij BTO geen optie, Was de optie voor een Intel i9 meteen gekoppeld aan een  (dure) NVIDIA GeForce RTX 2070 met 8GB GDDR6 en kwam ik qua kosten voor een “brute kracht” systeem uiteindelijk bijna 1.000 euro duurder uit dan ik nu betaald heb.
En dat vond ik wat veel (50% extra) voor de mogelijkheid om het systeem gemakkelijk te verplaatsen.

De componenten (kast)
Een van de andere opmerkingen die ik de vorige keer kreeg was dat ik zo’n foeilelijke kast gekozen had. Tja, dat klopte, de ANTEC 300 behuizing was niet heel mooi, maar hij was functioneel. Wat toen in ieder geval nog niet gebruikelijk was, was het gebruik van licht, LED of beter nog RGB verlichting voor componenten van je systeem. Natuurlijk, er waren ook toen al genoeg gamers die dat deden, maar dan als uitbreidingen.
Nu heeft zelfs de standaard bij de AMD Ryzen 9 meegeleverde koeler uitgebreide, via software te besturen, RGB verlichting (voor het logo, de buitenring en de binnenring wel te verstaan). Het moederbord dat ik gekozen had heeft RGB verlichting en zelfs de geheugenmodules hebben RGB verlichting in huis.

Dus was één ding duidelijk: de kast zou een glazen zijkant moeten hebben.
Mijn zoon was daarbij duidelijk in zijn oordeel nadat hij gezien had hoe de ANTEC 300 er begin deze week uitzag omdat ik hem tóch nog maar even een postbeurt gaf: “pap, dan moet je die nieuwe wel beter gaan schoonhouden dan de oude als je al dat stof kunt zien zitten”. Klopt.
Voor het overige had ik niet veel eisen voor de kast. Hij moest zwart zijn, veel ruimte intern bieden, dat zou het inbouwen eenvoudiger maken. En hij moest ruimte hebben om een Blu-Ray brander in te bouwen. Het zal het minst gebruikte onderdeel van mijn ANTEC 300 zijn geweest, ik denk dat ik in die 10 jaar nog geen 10 Blu-Rays beschreven heb, maar hij kan ook DVD’s en CD’s lezen en schrijven, dus voor het geval dát ik dat nog wil (ik heb nog een aantal spindles en doosjes lege liggen), wilde ik de brander ombouwen van de oude ANTEC 300 naar de nieuwe kast.

De keuze viel uiteindelijk op de Sharkoon M25-W. Het was een kast waarvan ik een aantal online video’s gevonden had die lieten zien hoe componenten ingebouwd werden. Dat schepte het vertrouwen dat dat mij ook wel zou moeten lukken.

Bij nader inzien zou ik hem nu waarschijnlijk niet nog een keer kopen. Op de foto’s zie je namelijk dat een van de 3 ingebouwde ventilatoren (die aan de achterkant) verlicht is. Dat leek me cool gezien de andere verlichte componenten.
Maar de specificaties zeggen (inderdaad) dat deze ventilator voorzien is van een LED, maar niet van RGB verlichting. Kortom, je kunt de kleur ervan niet aanpassen, die is altijd blauw.
Geen onoverkomelijk probleem, voor een euro of 15 heb je een vervangende ventilator (met RGB) en aangezien ik het systeem inmiddels zelf in elkaar gezet heb, weet ik dat vervangen van die ventilator geen probleem is. Op de totale kosten van het systeem zijn die meerkosten ook verwaarloosbaar, maar voor een kast van 56 euro is dat wel substantieel.

Wél goed aan de kast is de grote hoeveelheid beschikbare interne ruimte in de kast. Anders dan bij mijn vorige kast zit de voeding verwerkt in een “tunnel” onder in de kast. Dat is iets wat je bij meer modellen ziet. In diezelfde tunnel zitten ook de harde schijven (die ik nu nog niet heb) weggewerkt. Dat levert meer ruimte in de kast zelf op voor lange grafische kaarten.
De kast heeft de mogelijkheid om waterkoeling in te bouwen. Dat was vroeger iets heel specialistisch, maar tegenwoordig, als je het bv beperkt tot waterkoeling voor alleen de processor, een kit die je al voor minder dan 100 euro aan kunt schaffen. Ik heb het niet gedaan omdat de oordelen over de standaard meegeleverde koeler dusdanig positief waren dat ik begrijp dat ik alleen bij het overclocken van de processor wellicht tegen temperturen aanloop die een andere koeler nodig maken en dan heeft een waterkoeling in die prijsklasse niet heel veel meerwaarde qua extra koelkracht.

Je ziet het: alleen over een kast is al heel wat te schrijven. Het samenstellen van een systeem is dan ook een puzzel waar je zin in moet hebben.

Processor en moederbord
De keuze van deze twee hangt altijd samen: een moederbord moet geschikt zijn voor de processor die je wilt kiezen. Bij de processoren kies je dan tussen een van Intel of van AMD. Nou was dat 10 jaar geleden ook zo. Maar toen was AMD steeds de net wat goedkopere, iets minder krachtige oplossing. Dus koos ik toen voor een Intel i7 processor, dat lijkt wellicht raar als je bedenkt dat je nu ook nog ‘gewoon’ een i7 kunt kopen. Het ging toen om een Intel Core i7 860, 2.80 GHz met 4 cores (8 threads) en maximaal 16GB RAM geheugen.  Als je nu een i7 zou kopen dan koop je waarschijnlijk een Intel Core i7-9700KF, 3,6 GHz met 8 cores (8 threads) en maximaal 128GB RAM geheugen.

Niet alleen is die sneller voor wat betreft kloksnelheid, door de verdubbeling van het aantal cores kan die processor in theorie 64 threads tegelijkertijd verwerken in plaats van de 32 threads die mijn i7 tegelijkertijd aan kon. Of je dat merkt hangt een beetje van de software af.
De verschillen tussen beide processoren gaan verder dan dit, zo is de smartcache van de processor omhoog gegaan van 8MB naar 12MB, de bussnelheid van 2.5 GT/s DMI naar 8 GT/s DMI3 en de geheugenbandbreedte van 21 GB/s naar 41.6 GB/s, is de lithografie verkleind van 45 nm naar 14 nm.
Kortom, het is een heel ander beest dan 10 jaar geleden.

Daarnaast heeft Intel de i9 processor op de markt gebracht. Het huidige topmodel is de Intel Core i9-9900K, 3.6 GHz met nog steeds 8 cores maar die kunnen nu elk 16 threads aan, dus in totaal 128 threads tegelijkertijd. Een verdubbeling ten opzichte van de i7-9700KF. De smartcache is omhoog gegaan van 12MB naar 16MB en Intel heeft een complete grafische processor (een Intel UHD Graphics 630) op de chip bijgevoegd.

AMD heeft daar de Ryzen 9 3900X tegenover gesteld. Die heeft 12 cores met 24 threads per core!
De Intel i9 blijkt de kloksnelheid hoger op te kunnen voeren dan de Ryzen (5 GHz versus 4.6GHz) en komt er dus soms sneller uit. Idem voor wat betreft de optimalisatie van sommige software (zie video hierboven).
Ik betaal nóg iets meer voor de Ryzen 9 dan de i9 moet kosten, en gezien de huidige leverproblemen die AMD heeft, kun je daarom kiezen voor de Intel i9. Maar ik wilde de Ryzen 9, de snelle underdog. Ik ga hem niet primair voor gaming gebruiken en ga er vanuit dat ik die kracht van meer threads de komende 10 jaar wel ga merken. Al hoop ik dat tools als Handbrake ondanks alles ook beter geoptimaliseerd worden voor AMD Ryzen 9.

Moederbord
Met de keuze voor een processor gemaakt, tijd voor het moederbord. Bij AMD is de keuze van het moederbord dan in eerste instantie bepaald door de chipset. De meest recente is de X570 maar je zou ook een moederbord met een X470 kunnen aanschaffen. Dat is goedkoper, maar mogelijk/waarschijnlijk heb je dan een bios-update nodig voor de Ryzen 9. Daar had ik niet veel zin in, en ook hier ging ik er vanuit dat ik het board voor lange tijd  zou gebruiken.

Als je voor de X570 gaat dan kom je al snel boven de 200 euro per board uit, bij de instapmodellen zitten er een aantal die volgens de reviews niet echt interessant zijn, de Asus  PRIME X570-P kwam daarbij als positief uit de bus. Dus die werd het.

RAM geheugen
Qua geheugen moet ik bekennen dat ik veel minder goed weet/wist op basis waarvan te kiezen. Ik heb gekozen voor de Corsair 32 GB DDR4-3200 Kit werkgeheugen omdat erbij aangegeven werd dat die “Ryzen optimized” was. De RGB optie op de geheugenmodules is leuk, maar daar zou ik mijn keuze niet vanaf laten hangen.

Grafische kaart
De grafische kaart is, net als de processor, een component waar je je hele budget aan uit kunt geven. Ben je een gamer dan is dit een heel belangrijk onderdeel, voor videobewerking of ander grafisch werk is deze kaart minder een issue.

Ik had bovenstaande video bekeken over de vraag of je een high-end grafische kaart nodig hebt voor videobewerking. De conclusie was: niet persé, maar eentje met meer geheugen kan handig zijn.
Daarom wilde ik een kaart met meer geheugen.

De keuze NVIDIA of AMD dan. Dat is een strijd die vergelijkbaar is met Intel versus AMD (zie bv ook deze vergelijking en toelichting) en ook hier is de winnaar niet in alle gevallen zomaar aan te wijzen (logisch). Wil je Ray Tracing, dan kun je voor nu alleen bij NVIDIA terecht en kom je uit bij een RTX. Wat is ray tracing zul je zeggen? Ik zal het je laten zien aan de hand van een spel waarbij je wellicht het minst aan ray tracing zult denken: Minecraft.

Bij NVIDIA is de volgende vraag dan de chipset, daarbij weet je “hoger is nieuwer, krachtiger en duurder”. De vraag is dan wat je nodig hebt. Veel vergelijkingsvideo’s op YouTube laten bv de GTX 1060 versus de RTX 2060, 2070, 2080 zien. En dan is de vraag of de mogelijkheid tot nóg beter beeld bij hetzelfde aantal beelden per seconde het extra geld dat je op dat moment voor de snellere/krachtigere kaart betaald genoeg is. Voor mij was de eenvoudige vuistregel dat ze bij de Creative Media and Game Technologies opleiding van de BUAS in Breda (waar mijn dochter studeert) de RTX 1060 als minimum eis stellen en de RTX 2080 als aanbevolen kaart nemen (zie complete specs – pdf). Gezien de prijsontwikkeling van de verschillende kaarten ben ik voor een RTX 2060 super gegaan. Die heeft namelijk 8GB geheugen in plaats van de gebruikelijke 6GB en dat kan handig zijn bij videoverwerking.

Wélke RTX 2060 super het moest worden, was daarna weer een nieuw uitzoekwerkje. De kaarten blijken met name qua geluidsproductie en uiteindelijke toch ook nog wel snelheid van elkaar te verschillen. Ik kan zo snel de exacte test niet meer vinden, maar de MSI GeForce RTX 2060 SUPER GAMING X kwam er uiteindelijk uit als een goede kandidaat in deze klasse. Dus die werd het.

Opslag
Er zitten geen harde schijven in mijn nieuwe desktop. Nee. Want dat hoefde vooralsnog niet. Ik heb een tamelijk grote NAS voor langdurige opslag en het moederbord heeft ruimte voor 2 M.2 SSD kaarten. In het eerste slot zit een WD Black SN750 NVMe SSD, 1TB SSD (M.2 2280, PCIe 3.0 x4, Snelheid: Lezen: 3470 MB/s, Schrijven: 3000 MB/s) en in het andere slot zit een ADATA SX8200 Pro, 1 TB SSD (PCIe Gen3x4 M.2 2280, Snelheid: Lezen: 3500 MB/s, Schrijven: 3000 MB/s).

Ik heb de twee harde schijven uit de ANTEC 300 (nog) niet overgezet. Die zijn beide SATA II-300 in plaats van de SATA III-600 die dit moederbord aan kan en beide ook “maar” 1TB. Het voelt eigenlijk een beetje raar dat ik schijven van 1TB per stuk al aan het afschrijven ben als te traag of als “voegt eigenlijk niet zo heel erg veel toe aan mijn nieuwe systeem”. Dat komt waarschijnlijk omdat ik nog uit de tijd ben van de harde schijven die in de MB’s verkocht werden en daarna in de GB’s (maar dan bv 40GB of 80GB). Tja.

We gaan het zien. Het moederbord heeft RAID ondersteuning ingebouwd. Dus als ik extra opslag in de desktop zelf inbouw, dan wordt het in setjes van 2 schijven zodat ik ze als RAID-1 configuratie kan installeren. Dat levert iets meer zekerheid op aangezien ik dan bij 1 defecte schijf nog niets kwijt ben. Het geeft wel extra rust zo, je hoort geen schijven draaien. Nou had het tikken van je harde schijf (en het bekende geluid van het opstarten ervan als de computer uit slaapstand kwam) ook wel iets, maar stil is ook goed.

Voeding
Nog zo’n moeilijke vraag: welke voeding heb ik nodig? En dan vooral: hoe zwaar moet hij zijn?
De verschillende onderdelen van je desktop hebben zo hun eigen verbruik. Een stevige grafische kaart trekt meer vermogen van je voeding, idem voor een stevige processor. Maar hoeveel? En hoeveel moet je hebben voor mogelijke uitbreidingen?
Ik heb deze online rekenhulp gebruikt om vast te stellen dat ik zeker een 600 Watt voeding nodig zou hebben. Met 650 Watt zit ik zeker niet te hoog, maar veilig.

Daarnaast wilde ik een stille voeding hebben. De be quiet! Straight Power 11 650W voeding (Zwart, 4x PCIe, Full Kabelmanagement) was niet goedkoop, maar kwam uit een aantal tests als goed, betrouwbaar én stil. Er staat bij “full kabelmanagement”. Dat betekent dat de kabels die uit de voeding komen voor het moederbord, de grafische kaart, de harde schijven etc. niet vast zitten maar dat je die naar wens in kunt pluggen. Klinkt handig (je moet de kabels dan wel ergens bewaren waar je ze terug kunt vinden als je alsnog uitbreidingen toe wilt voegen), maar bleek uiteindelijk voor mijn setup niet echt voordelig. Ik had namelijk toch nog bijna alle kabels nodig: voor het moederbord, de grafische kaart en twee van de kabels voor S-ATA/HDD. Een daarvan heb ik gebruikt voor de Blu-Ray speler en de ventilator aan de achterkant van de kast, de andere voor de twee ventilatoren aan de voorkant van de kast (kwam beter uit qua kabelmanagement). De kabel voor de S-ATA schijven in de tunnel heb ik maar alvast aangesloten omdat ik de voeding in zijn geheel uit moet bouwen om de kabel in te kunnen prikken. Bleef alleen de kabel voor een tweede grafische kaart over. Nou ja, het kan geen kwaad, het feit dat hij stil was, had de doorslag gegeven.

Overig
Ik wilde een nieuw toetsenbord en muis. Het is de Cooler Master Devastator III RGB Combo geworden. Die heeft licht in het toetsenbord en de muis. Geen lichtshow per toets, niet mechanisch, maar wel stevige toetsen. Ik moet nog even kijken of ik dit zo’n handige/verstandige/prettige keuze vind. Voor gamen is hij stevig genoeg en het kan zijn dat hij uiteindelijk bij de laptop van mijn zoon terecht komt omdat die nu soms nogal stevig op de toetsen van de laptop zelf bezig is.

Bij mijn Antec 300 had ik een USB 2.0 (powered) hub voor alle USB-apparaten die je toch op zo’n systeem aansluit. Ik wilde nu een USB 3.0 hub. Het werd de TP-Link USB 3.0 7-Port Hub UH700 usb-hub. Een vingerafdrukmagneet, dat wel. Maar dat geldt voor alle TP-Link apparaten.

De webcam werd een Logitech C920 HD Pro als vervanger van de Microsoft webcam die ik nu had.

Samengevat
Het lijstje met componenten op een rij:

• Sharkoon M25-W 7.1 tower-behuizing, Zwart, USB 3.0, 7.1 audio, Window-kit
• AMD Ryzen 9 3900X – Processor 3.8 GHz (4.6 GHz) – 12 cores – 24 threads – 70 MB
• ASUS PRIME X570-P, socket AM4 moederbord, RAID, Gb-LAN, Sound, ATX
• MSI GeForce RTX 2060 SUPER GAMING X grafische kaart, HDMI 2.0b, 3x DisplayPort
• Corsair 32 GB DDR4-3200 Kit werkgeheugen. Zwart, CMW32GX4M2Z3200C16, Vengeance RGB Pro, AMD Ryzen Optimized
• ADATA SX8200 Pro, 1 TB SSD. ASX8200PNP-1TT-C, PCIe Gen3x4 M.2 2280
• WD Black SN750 NVMe SSD, 1TB SSD. M.2 2280, PCIe 3.0 x4, WDS100T3X0C-00SJG0
• be quiet! Straight Power 11 650W voeding. Zwart, 4x PCIe, Full Kabelmanagement
• Cooler Master Devastator III RGB Combo. Zwart, US lay-out, 600 – 2400 dpi, RGB leds
• Logitech C920 HD Pro webcam
• TP-Link USB 3.0 7-Port Hub UH700 usb-hub

Totale aanschafkosten: € 2088,32
De monitoren die ik heb (2x  DELL P2310HB 23 inch breedbeeld monitor) blijven nog even. De totale kosten zijn een stuk hoger dan 10 jaar geleden (het dubbele). Dat is op zich niet zo vreemd omdat ik nu voor de snelste processor gekozen heb (daar zit een premium prijs aan vast) en ook een in verhouding veel stevigere grafische kaart.

Prettig was overigens wel dat ik nog een van mijn oude Windows 8.1 keys kon gebruiken om Windows 10 te activeren (had ik hier gelezen). Want hoewel ik veel via SURFspot aan kan schaffen, kan ik daar nu niet zomaar meer een product key voor Windows 10 kopen (beetje vreemd eigenlijk).

Bestellen was even een keer slikken en in de wetenschap dat ik dit natuurlijk wel ook nog “eventjes” in elkaar moest gaan zetten. Daarover meer in deel 2. Ik ga nog even verder spelen in Shadow of the Tomb Raider 😉