Het blijft een raar ding: belasting betalen. Iedereen heeft er een hekel aan, niemand wil het eigenlijk betalen, maar zonder belasting ook geen publieke voorzieningen in een land. Wikipedia geeft een mooi lijstje van zaken die daaronder vallen: het Koninklijk Huis, defensie, politie, rechtspraak, dijken, waterwegen, spoorwegen, het wegennet, sociale zekerheid, bijstand, zorg, onderwijs, kunst en cultuur.
Belastingontduiken is niet toegestaan, belastingontwijken is dat formeel wel. Bij ontwijken van de belasting gaat het er namelijk om dat je de bestaande wetten zo goed mogelijk inzet om zo weinig mogelijk belasting te betalen. Grote bedrijven en rijke mensen zijn daar heel goed in. Logisch, zij kunnen immers specialisten inhuren die weliswaar ook niet goedkoop zijn, maar die hun kosten terug verdienen doordat de belasting die zo bespaard wordt veel meer is.
Bij een bedrijf dat heel erg veel geld verdiend, zoals Apple, gaat het om heel veel belasting. Dat bleek deze week maar weer eens. En het bleek ook maar weer eens dat grote bedrijven individuele landen gewoon tegen elkaar uitspelen als het gaat om het bieden van belastingregels die voor die bedrijven zo gunstig mogelijk zijn. Een paar berichten:
29 augustus: “Silicon Valley waarschuwt Rutte voor ongunstig belastingklimaat”
Verrassende woordkeuze als je bedenkt dat Nederland juist gezien wordt als heel vriendelijk voor bedrijven die belasting willen ontwijken:
- Nederland Europees kampioen belastingontwijking + ‘Nederland biedt in EU meeste mogelijkheden tot belastingontwijking’
- Belastingontwijking binnen Nederland
- Nederland heeft niets gedaan tegen belastingontwijking
- Hoe Nederland opzettelijk belastingontwijking gemakkelijker maakte
Maar een dag later toch weer niet zo heel verrassend qua timing:
30 augustus: “Apple krijgt naheffing van 13 miljard euro”
Dit was geen naheffing van één land aan Apple, maar van de Europese Unie, die gekeken had naar de belastingregels zoals die in Ierland gelden en de wijze waarop Apple die daar gebruikt heeft om het betalen van belasting te ontwijken. Een discutabele naheffing, omdat ontwijking immers niet illegaal is, en omdat het hier niet om Ierland zelf gaat. Dat land is zelfs ongelukkig met de naheffing, want stel je voor dat Apple haar dreigementen waar maakt en uit het land vertrekt. Dat kunnen ook zij zich niet veroorloven.
Apple was natuurlijk niet blij met die extra rekening:
“Tim Cook says EU tax ruling is ’total political crap’”
Het is (gelukkig) niet zo verrassend dat die open brief en dan met name de “feiten” die daar in staan over hoeveel belasting Apple dan wel of niet betaald ook door mensen die er verstand van hebben weerlegd wordt:
31 augustus: “A Tax Expert Takes Tim Cook’s EU Letter Apart Point By Point”
Ik kan me wel wat voorstellen bij de verontwaardiging bij Apple. Los van het gegeven dat geen enkel bedrijf blij zal zijn met een extra kostenpost van 13 miljard euro. Is toch geld dat je anders kunt gebruiken.
Maar het laat ook wel zien dat belastingregels niet iets zijn die je aan individuele landen over kunt laten. Waarom niet? Omdat veel landen, Ierland en Nederland zeker, simpelweg te klein zijn en een te zwakke onderhandelingspositie hebben in dit soort zaken. Dat moet internationaal afgestemd worden, minimaal op Europees niveau dus. Of de huidige EU daar geschikt voor is, dat is een tweede vraag, maar dat landen als Nederland met anderen moeten samenwerken, ook op zaken als nationale belastingwetgeving lijkt mij afgelopen week nog maar weer eens duidelijk gemaakt.