Zo zie je maar hoe dingen heel snel kunnen veranderen. RFID leefde als technologie een sluimerend bestaan. Jaren geleden gehyped, maar nog niet echt zichtbaar bij de mensen thuis. Niet dat we het niet gebruikten, maar we realiseerden ons dat eigenlijk niet zo. Met name in een aantal van de pasjes die we in onze portemonnee hadden zitten, waren we eigenlijk al lang ervaren RFID-gebruikers.
De OV-chipkaart kan de dubieuze eer claimen om RFID groot in het nieuws te brengen. De chip die op die kaart zit is gemakkelijk te kraken en via een goedkope (€30-€40) RFID-reader kon iedereen de gegevens op die kaart lezen én weer schrijven (en dus wijzigen). Gewoon een kwestie van wat software downloaden, wat geduld opbrengen tijdens het kraken van de kaart (dat hoeft maar één keer, maar kan wel een uurtje of twee duren).
De RFID-readers vliegen de winkel uit. Bij Touchatag zijn ze de startersets tijdelijk uitverkocht in Europa, een Nederlandse e-shop geeft aan per dag er zoveel te verkopen als anders in een heel jaar.
En het blijft niet bij losse apparaatjes aan je computer. Google komt met de Nexus S die een RFID reader ingebouwd heeft zitten en ook Apple lijkt plannen te hebben voor een RFID reader in de iPad of de iPhone 5.
Nou, leuk. Maar natuurlijk ook tijdelijk. Er komt een nieuwe, beter beveiligde kaart. De NS zegt nu dat ze die niet versneld gaan invoeren, maar dat lijkt me haast een onhoudbare positie gezien de kosten die fraude met de kaart met zich mee kan brengen. Maar als nu over een tijdje die kaart weer goed beveiligd is, kunnen we dan geen zinvolle legale dingen gaan doen met al die RFID readers die we ter beschikking hebben?
Op zoek naar ideeën
De OV-chipkaart was (uiteraard) niet de eerste keer dat ik in aanraking kwam met RFID. De Nabaztag/tag (het WiFi konijn) heeft een ingebouwde RFID-reader en voor het SURFnet/Kennisnet Innovatieproject Devices in het Onderwijs mocht ik vorig jaar al even kennis maken met de Touchatag RFID-reader. Mijn filmpje daarover op YouTube kreeg opeens flink wat kijkers toen de verhalen over de OV-Chipkaart bekend werden.
Voor de duidelijkheid: die Touchatag was al lang weer terug bij SURFnet.
Even Googlen
Een rondje zoeken op Google leverde meer informatie op over wat je in het onderwijs of thuis met de Touchatag kunt doen. Patrick Plaggenborg stelde in mei 2006 een omvangrijk document (PDF!) met daarin 71 voorbeelden van gebruik van RFID.
SURFnet/Kennisnet voerden in 2010 een technologiestudie uit naar het gebruik van RFID. In het rapport dat daarover gemaakt is vind je ook voorbeelden van het gebruik van RFID in het onderwijs.
Liesbeth Mantel ging, ook in het kader van het Onderwijsdevices project, aan de slag met de Touchatag en concludeerde:
Voor het onderwijs zie ik nog niet zoveel mogelijkheden. Het is leuk speelgoed daar niet van. Maar om het nu serieus in het onderwijs in te zetten, ik zie het nog niet voor me. Misschien dat op een lagere school je leerlingen bijvoorbeeld een boek met een tag op de lezer kan laten leggen en dat er dan een filmpje over het onderwerp start. Maar veel verder dan dat gaat het nog niet. Ik zie wel mogelijkheden in het ontwikkelen van apps. En daar zou het onderwijs zeker een rol kunnen spelen.
Eenvoudig houden
Ik denk dat Liesbeth zeker een punt heeft. Hoewel er in de technologiestudie van SURFnet zeker wel zinvolle toepassingen in het onderwijs getoond worden, zijn toepassingen thuis nog erg gezocht. Dat was bij de Nabaztag/tag al zo. Een boek met een RFID tag voor het konijn houden zodat hij een audioversie van dat boek begint af te spelen? Leuk, maar het werkt maar bij een heel klein aantal boeken en de voorbereidingen die een volwassene daarbij moet treffen gaan veel verder dan het opstarten van een CD-speler met datzelfde audioboek.
Het hoeft van mij ook allemaal niet zo ingewikkeld. Ik zou het al heel wat vinden als ik de Touchatag legaal als paslezer zou kunnen gebruiken. Gewoon voor de OV-chipkaart en ook bijvoorbeeld voor mijn Deurnepas. Dat is een pas die ik van de Gemeente gekregen heb en waarmee ik kan inchecken om te parkeren (zie meer uitleg in deze PDF). En volgens mij maakt ook de pas waarmee ik sinds kort in de kantine kan betalen gebruik van RFID.
Het thuisgebruik komt nu door de OV-chipkaart in een negatief daglicht te staan, maar het zou natuurlijk heel handig zijn als je wél een aantal handelingen legaal vanuit thuis kunt doen. Bijvoorbeeld dat het op de lezer leggen van de pas automatisch de OV-chipkaart website opstart, mij inlogt en het recent reisoverzicht laat zien zodat ik snel en zonder veel handelingen een declaratie kan aanmaken voor mijn werkgever. Om voor één dag een 1e klas zakelijke treinrit (uiteraard tegen betaling) te laden op een kaart die normaal voor 2e klas privé ritten ingezet wordt. Of dat ik wel van thuis kan uitchecken als ik dat vergeten ben op het station of in de bus. Dat zou ook voor de Deurnepas handig zijn, nu moet ik in dat geval terug rijden naar de parkeerplaats!
Of wat te denken van het thuis opwaarderen van mijn personeelspas via iDeal? Of alleen al het saldo even opvragen?
Beren op de weg? Jazeker, die zijn er vast. Er zullen ongetwijfeld een heleboel haken en ogen aan zitten en het zal ook nieuwe mogelijkheden van misbruik creëren. Maar dat hoeft niet. Ik kan me niet voorstellen dat het niet tot op acceptabel niveau (en dan écht acceptabel!) te beveiligen is. Wie durft?