Het aanbod Ter ere van de Boekenweek die vorige week plaats vond had eBook.nl een aanbieding: een BeBook Reader met 75 euro aan boeken voor 285 euro. Normaal gesproken was de verkoopprijs van de BeBook reader 329 euro.
De actie is overigens verlengd. Ik weet niet tot hoelang, maar op moment van posten staat hij nog op de site.
De aankoop
Hoewel ik al het nodige over eReaders gelezen heb en er een aantal effe in mijn handen heb mogen houden, kun je het uiteindelijk toch wel een impulsaankoop noemen toen ik op zaterdag de bestelling plaatste.
Afgelopen woensdag werd een klein pakje afgeleverd met daarin de BeBook.
Ik had in de dagen daarvoor al even online gekeken naar het aanbod van eBooks zodat ik de BeBook ook meteen bij ontvangst kon vullen. Daarnaast had ik zelf al het nodige materiaal waaronder een flinke vezameling (wetenschappelijke) literatuur veelal bestaande uit artikelen uit journals, maar ook hele boeken, die ik de afgelopen maanden verzameld heb. De meeste materialen waren in PDF formaat, in tegenstelling tot de boeken die ik voor die 75 euro bij ebook.nl gekocht had.
Opvallend vond ik overigens dat er enorm veel ‘ebooks’ beschikbaar zijn online. Al zijn de meeste dan dus in PDF-formaat.
De eerste ervaring
Na ontvangst van de BeBook heb ik een SD-kaartje van 1GB dat ik nog in huis had gevuld met een deel van de ruim 4GB aan PDF’s die ik op mijn computer heb staan.
En als snel kwam ik er achter dat de BeBook niet geschikt is voor het lezen van het merendeel van die PDF bestanden. Balen? Miskoop?
Balen deed ik in het begin wel ja, om van een miskoop te spreken zou niet eerlijk zijn ten opzichte van het apparaat. Ik wilde er namelijk iets op doen waar het niet voor bedoelt was. Gelukkig weet ik inmiddels wat ik er wél op kan doen en dat is voldoende om het zeker geen miskoop te noemen. Nu na een paar dagen gebruik en uitzoeken heb ik mijn ervaringen op een rijtje gezet in deze blogpost. Vooraf
Als je een bericht leest van iemand die een Kindle of andere eBook reader heeft, of een video ziet waarin iemand zo’n apparaat toont, dan lijkt het alsof er maar twee uitersten bestaan: je vindt het een schitterend apparaat of je vind het vreselijke dingen en maakt grapjes over hoe een boek zo veel meer karakter heeft.
Maar dat is hetzelfde als wanneer je een review van een eBook reader zou vergelijken met een review van een ‘draagbare’ computer midden jaren tachtig van de vorige eeuw. Die apparaten hadden het gewicht en omvang van een naaimachine, zeker niet iets waarvan je zou verwachten dat bijna iedereen in het onderwijs er nu eentje heeft (of zou moeten hebben).
SURFnet/Kennisnet over E-paper (e-readers)
Een absolute aanrader voor iedereen die in het onderwijs (of privé) denkt over het aanschaffen van een eBook reader is het rapport van het SURFnet/Kennisnet project over E-paper.
Het rapport bevat een beschrijving van de stand van de technologie (eind 2008 ) en twee pilots. Eentje bij het LUMC in Leiden en eentje bij het Blariacum College in Blerick. Downloaden en lezen!!
Go with the flow
Het SURFnet/Kennisnet rapport bevat ook de technische info over de Hanlin V3, dat is de eBook reader die ik als BeBook gekocht heb.
Er wordt ook uitgelegd wat een “reflowable” formaat is. Bij bestanden die in een reflowable formaat zijn opgemaakt kan de tekst zich aanpassen aan het door de lezer gewenste lettertype en formaat. Dat is handig omdat de tekst dan zowel op een klein scherm zoals bij een BeBook als op een groter scherm zoals je op een laptop hebt goed leesbaar is.
Bij de PDFs die ik had gebeurde dat namelijk niet. En omdat die PDFs meestal voor A4 of Letter-formaat zijn opgemaakt zijn de letters bij weergave op het kleine scherm van de BeBook niet leesbaar.
En helaas blijkt daardoor een groot aantal bestanden niet leesbaar te zijn. Zoals bijvoorbeeld de PDF-versies van de kranten Metro, Spits en De Pers die je dagelijks kunt downloaden.
Maar ook de literatuur die ik verzameld had, scans van artikelen die ik op papier had, en ook het rapport over E-paper van SURFnet/Kennisnet zelf is niet te lezen omdat het opgemaakt is voor A4. De BeBook kent namelijk maar 3 zoomstanden en door de grote afbeelding boven en onder aan de pagina zoomt de BeBook niet in op de tekst.
MobiPocket to the rescue
Natuurlijk liet ik me niet zo snel uit het veld slaan en ik ging op zoek naar tools om de PDF-bestanden te veranderen in iets wat wel zo werken.
De boeken die ik gekocht had via Ebook.nl en ook de 150 boeken die al op de BeBook aanwezig waren toen ik hem geleverd kregen waren namelijk wél prima te lezen. De tekst had een prettig formaat, ik kon het lettertype aanpassen. Kortom prima.
MobiPocket levert een gratis MobiPocket reader en een gratis creator. De reader was nodig om de boeken die ik via eBook.nl gekocht had over te zetten op de BeBook. Het Mobipocket formaat heeft namelijk ondersteuning voor DRM en dus moest ook de licentie op de BeBook reader geplaatst worden.
Maar ook als je geen eBooks koopt, dan is de reader (en eventueel de creator) handig. De reader kan, anders dan de naam zou doen vermoeden, namelijk ook gewoon HTML, Word/RTF, PDF, CHM, Text, ePUB importeren en converteren naar het Mobipocket bestandsformaat.
Helaas leverde een poging om het SURFnet/Kennisnet rapport op die manier om te zetten naar iets bruikbaars niet veel op. Ook de afbeelding in de koptekst en voettekst werd mee geconverteerd. Maar omdat de lengte van een pagina op een A6 scherm korter is, kwamen die nu op de meest vreemde plekken in de pagina terug. En een aantal van de complexe tabellen in de PDF werden niet goed vertaald.
Kortom het werd iets, maar de kwaliteit van deze conversie was zo slecht dat de gang naar de printer snel gemaakt is als dat het alternatief is.
Wie zijn schuld is dit?
Tja, goede vraag, maar moeilijk antwoord. Eigenlijk is de persoon die de PDF aangemaakt heeft de schuldige. PDF is prima geschikt voor het maken van documenten die op het beeldscherm van een computer/laptop en op de printer exact hetzelfde uitzien. PDF is geen “reflowable” formaat.
Daarnaast gaat bij het produceren van de PDF een heleboel informatie verloren. En blijkbaar is een van plekken waar dat erg merkbaar is de tabellen in een document. Ik heb naast MobiPocket een aantal PDF->Word converters getest en allemaal hebben ze het zwaar met tabellen in documenten.
Een boek/rapport/document dat als PDF beschikbaar gesteld wordt is daarom heel moeilijk goed leesbaar te maken op bijvoorbeeld een BeBook, de iPhone of een mobiele telefoon.
De persoon die het bronbestand, bijvoorbeeld in Word-formaat, beschikbaar heeft kan er voor zorgen dat het wél in een formaatbeschikbaar komt dat breed en smal te lezen is. Mits bij het maken van het Word-document aan een paar dingen gedacht is.
Documenten maken voor eBooks
Als onderwerp van mijn test om een Word-document geschikt te maken voor gebruik op de BeBook heb ik dit rapport over High Definition video genomen dat ik vorig jaar gemaakt heb.
Het bleek dat er een aantal zaken in zaten die niet handig waren bij de conversie naar eBook:
* Teveel verschillende lettertypes, kleurtjes etc. – kracht van een eBook is juist dat je het lettertype zelf in kunt stellen, soms interpreteerde MobiPocket de lettertypes uit het Word-document als een teken om de BeBook voor dat woord te verbieden het lettertype of de kleur aan te passen. Beter dus om bij het maken van het document er ook geen gebruik van te maken.
* Tekstuele problemen: in het document wordt uitgegaan van plaatjes in kleur (er wordt bijvoorbeeld een keer naar een geel kader in een afbeelding verwezen) of hoofdstukken die op een bepaalde pagina staan. De BeBook laat de afbeeldingen in grijstinten zien en het paginanummer is afhankelijk van omvang van het scherm en lettergrootte.
* Overbodige inhoudsopgave: de inhoudsopgave in tekst zoals hij in het Word-document opgenomen was ziet er lelijk uit na conversie naar MobiPocket formaat en MobiPocket heeft de mogelijkheid om een echte, in de BeBook bruikbare inhoudsopgave te genereren.
* Voetnoten converteren slecht naar MobiPocket; daar had ik gelukkig geen gebruik van gemaakt.
* Lange URLs; pasten wel op A4 maar niet op een 6 inch scherm, dus TinyURL gebruikt op een aantal plekken. Overigens heeft de BeBook geen internettoegang, maar andere eBook readers wel, dus het kan geen kwaad om de URLs ‘actief’ te laten zijn zodat ze gevolgd kunnen worden.
* Tabellen als opmaak: ik maakte veel gebruik van tweekolomstabellen in het document. Daarbij staan in de rechterkolom de schermafbeeldingen en in de linkerkolom de stappen die gezet moeten worden. Dat converteerde niet goed naar Mobipocket formaat. Ik heb de tekst nu onder de afbeeldingen gezet. Daarnaast heb ik de afbeeldingen zo breed gemaakt als de pagina. Immers, bij een BeBook is de pagina niet erg breed, een afbeelding die daar de helft van breed is, is niet meer te herkennen, zeker niet bij het lage aantal grijstinten van de BeBook.
Na het aanpassen van die zaken in het brondocument verliep de conversie nog niet helemaal probleemloos. De opsomtekens onder de afbeeldingen verschoven vanwegen de uitlijning, elke eerste regel van een alinea werd ingesprongen (vond ik in dit document lelijk) en de koppen van ‘hoofdstukken’ kwamen soms halverwege een pagina voor, dat maakte het bladeren erg onrustig.
Converteren van de Word-documenten
Voor het maken van de MobiPocket bestanden heb ik gebruik gemaakt van MobiPocket Creator. Die heeft als voordeel ten opzichte van de Reader applicatie dat je ook een inhoudsopgave en een afbeelding voor de hoes kunt toevoegen. De DRM opties die je er gratis bij krijgt heb ik niet gebruikt.
Knutselen in het HTML-bestand
Bij het importeren van een Word-document in MobiPocket creator wordt het Word-document eerst geconverteerd naar een HTML-document. Pas bij de laatste stap wordt dat document gebruikt om het daadwerkelijke MobiPocket bestand te maken.
Dat betekent dat je tussentijds het aangemaakte HTML-bestand kunt editen/bewerken.
Dat heb ik gedaan om de hierboven genoemde problemen aan te pakken.
* Ik heb alle style informatie die in het <style></style> element in de <head> van het HTML document stond verwijderd. Hierdoor was alle overbodige stijlinformatie weg, dat regelde de BeBook veel beter.
* Ik heb ‘<p’ vervangen door ‘<p width=”0″‘; hierdoor werd voor elke paragraaf het inspringen op uit gezet, ziet er mooier uit.
* Ik heb alle ‘<p width=”0″ class=”MsoNormal”></p>’ combinatie verwijderd, dat waren extra witregels die gemist konden worden.
* Ik heb alle ‘<h2’ vervangen door ‘<mbp:pagebreak/>
Het resultaat
Het resultaat is een MobiPocket bestand (PRC, 1,79MB) dat prima te lezen is op de BeBook.
Het mooie er aan is ook dat ditzelfde document ook prima te lezen was op mijn HP iPAQ 914c, die met zijn kleine schermpje toch wel zo ongeveer de minst voor de hand liggende eBook reader is die ik ken. Maar het is een Windows Mobile toestel en ook daar is een gratis MobiPocket versie voor te krijgen. Daarmee kun je ook de gekochte boeken lezen.
En de iPhone/iPod Touch
MobiPocket is een tijd geleden opgekocht door Amazon. En Amazon verkoopt de Kindle. De Kindle heeft een eigen bestandsformaat én een eigen iPhone applicatie waarmee je de eBooks die je bij Amazon gekocht hebt kunt lezen.
Er wordt dan ook gespeculeerd dat Amazon een iPhone versie van de MobiPocket reader tegen houdt.
Of dat waar is weet ik niet, maar er is in ieder geval geen MobiPocket reader voor de iPhone of de iPod Touch beschikbaar. Gelukkig is er een alternatief.
Calibre en Stanza
Ik had al een eBook reader op mijn iPod Touch geïnstalleerd staan waar ik tot nu toe nog niets gedaan had (geen tijd om te testen). Deze Stanza reader voor iPhone heeft ook een gratis desktop versie die ook het MobiPocket formaat zou moeten kunnen lezen dat ik geproduceerd had.
Helaas bleek de desktopversie van Stanza niet echt veel werk te doen op de conversie. Alle afbeeldingen en opmaak verdwenen na import. Geen werkbaar alternatief dus voor dit soort documenten.
Een alternatief voor de conversie was het gratis Calibre dat voor Linux, OS X en Windows beschikbaar is. Hiermee kon ik de MobiPocket bestanden importeren en daarna opslaan als ePub bestanden die door Stanza gelezen kunnen worden.
Om die bestanden op de iPod Touch te krijgen heb ik een map om mijn webserver aangemaakt. Daarin staat een PHP-pagina die automatisch een lijstje maakt met de .epub bestanden die in die map staan. De verwijzing naar die map/pagina (www.gorissen.info/Pierre/ebooks) heb ik als ‘webpage’ toegevoegd in Stanza. Zie ook de derde optie bij deze uitleg. Je mag de url van mijn pagina gebruiken, ik heb er toch alleen boeken staan die ik (voor zover ik weet) mag verspreiden. Belangrijk overigens is dat je de URL naar die pagina in Stanza zonder “http://” invoert, anders werkt het niet.
Zodra ik nu een .epub bestand in die map op de server upload, wordt hij zichtbaar voor download in Stanza op mijn iPod Touch.
Je kunt het lijstje met epub bestanden die ik er heb staan hier bekijken, en de .epub versie van het document is hier te downloaden (ePub, 1,50MB).
Ik moet bekennen dat het lezen op de iPod Touch verbazingwekkend soepeltjes gaat. De hoge resolutie van het scherm en het feit dat je nu de afbeeldingen in kleur kunt zien helpen daarbij zeker. Of ik er een heel boek op zou lezen als de afbeeldingen niet van belang zijn, weet ik niet, zeker niet nou ik de BeBook erbij heb.
Conclusies
Hoog tijd om af te sluiten, dit bericht is toch al veel te lang geworden zo.
Ik zal Kennisnet mailen en vragen of ze het rapport ook vanuit Word naar een ePub of MobiPocket (of beiden) formaat kunnen converteren en beschikbaar stellen.
Helaas was de BeBook niet een apparaat dat al die PDFs die ik heb beter kan weergeven dan mijn laptop dat op dit moment kan. Wie weet als de 10 inch TabletPC van Dynabyte straks beschikbaar is…..dat zou waarschijnlijk net groot genoeg zijn om al die op A4-formaat gemaakte PDF’s goed te kunnen lezen.
Ik heb voorlopig ruim voldoende boeken die ik er wél op kan lezen, ben nu bezig met De val van ABN AMRO en dat leest net zo weg als wanneer het op dode bomen zou zijn geprint. Maar nu heb ik geen boeklegger nodig want hij onthoudt steeds waar ik gebleven was, ook als ik tussentijds een ander boek open.
Komende zomer gaat hij ook mee op vakantie, de iPod Touch gaat mee en de telefoon blijft thuis. Voorlopig zie ik in ieder geval geen reden om de BeBook uit te lenen. 
[update] Ik heb deze blogpost nu ook als eBook in ePub en MobiPocket formaat beschikbaar gemaakt.
[disclosure: met ingang van 11 mei 2009 neem ik deel aan het affiliate programma van BeBook. Als je een BeBook via hun website koopt en gebruik maakt van deze link dan krijg ik daarvoor betaald]
Dank je wel Pierre! Geweldig handige post. Ik heb ‘m gebookmarkt en zal hier zeker nog een keer terugkomen.
Ik ben ook ‘hevig’ geïnteresseerd in de e-book ontwikkelingen en heb (in eerste instantie voor me zelf maar iedereen mag er natuurlijk gebruik van maken!) alvast een (Reading list gemaakt waar ik allerlei e-book resources in zet.
~ e-books resources
Als iemand nog tips voor deze list heeft, dan hou ik me aanbevolen.
Hoi Fred,
Graag gedaan. Dank je ook (weer!) voor die Grazr lijst. Ik ga er eens in browsen.
Ik heb zelf een aantal boeken en bronnen in mijn delicious.com lijst staan, weet niet of er veel overlap is.
Overigens, dit bericht zelf is nu ook als eBook te downloaden.
Ik heb de link naar jouw delicious-verzameling er bij gezet
Dank, Pierre, voor dit uitgebreide bericht. Ik vrees wel dat ‘gewone stervelingen’ de moeite niet zullen nemen om hun documenten e-book proof te maken, gezien alle stappen die je moet zetten.
@Pierre, Ik heb zelf een Iliad DR 1000S. Die is groter dan de Bebook en daarop lees ik alle pdf’jes die ik download van internet, ook het door jou genoemde rapport van Kennisnet. Voordeel van deze reader is dat die groter is waardoor de pdf’jes bijna op normale grootte weergegeven worden. Bovendien kun je de pagina vergroten. Daardoor kan het gebeuren dat de pagina niet in zijn geheel zichtbaar is maar je kunt dan het pdf’je verslepen. Bij mij werkt dat prima: ik heb al heel wat pdf’jes zo gelezen in de trein!
O ja, vergeten: ik heb erover geschreven in mijn blog
Hoi Margreet,
Ik ben blij dat hij zo goed bevalt want voor 699,01 euro betaal je er natuurlijk ook wel de hoofdprijs voor.
Toch moet ook zo’n apparaat op termijn ook in betaalbaarheid haalbaar zijn, als je bedenkt dat de Gigabyte T1028M TouchNote ook een 10 inch touchscreen heeft en minder dan 600 euro kost (maar wel 2 keer zo zwaar is en maar een paar uur volhoudt op een accu).
@Pierre,
Ik ben gaan shoppen met een paar pdf’jes op een stickje en heb zo het apparaat gezocht dat ik wilde hebben. Eén van de overwegingen was dat ik een apparaat wilde dat ook bruikbaar was voor mensen met een visuele beperking. Ik vind het jammer dat er weinig aandacht is daarvoor. Mensen met een visuele beperking doen veel vanaf het scherm maar dat is natuurlijk verschrikkelijk vermoeiend. Een e-reader zou handig zijn voor hen omdat die veel prettiger leest maar er zijn maar weinig readers waar je handig mee kunt vergroten. Ik hoop dat er een leverancier komt die daarop inspringt.
Hij is inderdaad peperduur. Het was dan ook geen impulsaankoop….
Hi Pierre,
leuk dat je een eReader nu wat meer onderzocht hebt! En zoals altijd weer grondig.
Het is jammer dat het zeer uitgebreide rapport van Surfnet / Kennisnet niet gebruik maakte van de Kennis die we bij Edupaper.nl al hadden opgedaan in de afgelopen 2,5 jaar. Nog voordat we de allereerste pilot met eReaders in onderwijs deden (januari 2007) was het al duidelijk dat de content geschikt gemaakt moest worden voor een 8 inch eReader. Als je dat doet vinden leerlingen en docenten het werken met de eReader prettig. Uit die pilot bleek echter dat het omzetten van die content erg bewerkelijk en dus duur is, wat je zelf ook hebt ondervonden. Met name bij de rijke lay-out die schoolboeken hebben.
Het is eigenlijk een schandaal dat de aanvraag die we met het Blariacumcollege en Fontys hadden ingediend niet werd gehonoreerd en Kennisnet zelf met een dergelijk knullig project komt. Wij zouden o.a.gebruik hebben gemaakt van nieuwe software waarmee het omzetten van de content grotendeels automatisch gebeurt, iets wat helemaal niet beschreven wordt in het rapport.
Met de universiteit Maastricht zijn we nu als stichting OpenWijs.nl bezig met de Digital Reader, een 10 inch formaat. Inderdaad erg duur maar je moet denk ik naar de Total Cost of Ownership kijken. Ook dat mis ik in het rapport, wat kosten de printstraten die op elke o#nderwijsinstelling aanwezig zijn? Wat wordt er jaarlijks per leerling of student uitgegeven aan printen / readers? Wat zijn de archiveringskosten? Hoeveel goedkoper worden boeken als we (deels)gebruik maken van open content?
Kortom het rapport was hard nodig en ziet er op het eerste gezicht degelijk uit. Maar er is weer teveel gefocust op wetenschappelijke theorie en te weinig op praktische oplossingen.
Nadat we nu 1,5 jaar geexperimenteerd hebben met de OLPC XO laptop (voorheen de 100$ laptop)is onze conclusie dat een dergelijk apparaat perfect is. Het moederbord maakt echt webbrowsen etc mogelijk. Het scherm is zo zuinig en goed leesbaar als een eReader maar laat ook kleur en films zien. Helaas komt er nu geen XO 1,5 en komt de XO 2.0 pas in het voorjaar van 2010.
We hebben nu een compromis getest, de Intel Classmate 3, een 9 inch laptop met tablet en touchscreen maar wel gewoon LCD. Zowel met XP als Linux leverbaar. Prijs waarschijnlijk ongeveer 430,-E incl. In onze ogen een perfect apparaat voor deze prijs.
Je schrijft dat "de BeBook niet geschikt is voor het lezen van het merendeel van die PDF bestanden." Wat is het verschil met de PDF-bestanden die wel te lezen waren met de BeBook? Waren dat "tagged PDF"-bestanden?
Het is met Adobe Acrobat Pofessional (b.v. vanuit MS Word) en OpenOffice.org (rechtstreeks, zonder Adobe Acrobat) immers mogelijk om te exporteren naar tagged PDF, dat bedoeld is om toegankelijk te zijn voor personen met een functiebeperking (dus ook blinden en slechtzienden). Text reflow moet dan ook werken.
P.S. Met die CAPTCHA in het reactieformulier maak je het blinden onmogelijk om een reactie te plaatsen.
@Christophe: tagged PDF ken ik niet, ga ik zeker eens mee stoeien in OpenOffice.
Of dat gebruikt is in de paar PDFs die ik er redelijk op kon lezen weet ik niet. Ik denk dat het meer te maken had met keuze voor lettertype. Ik begrijp overigens dat er binnenkort een firmware update van de BeBook komt die reflow zou moeten ondersteunen.
RE P.S. mijn oprechte excuus als ik door het gebruik van CAPTCHA het voor blinden onmogelijk maak om te reageren. Ik heb het lang zonder kunnen doen maar ontkwam er op een gegeven moment niet aan als verdediging tegen spammers.
De bloggingtool die ik gebruik beschikt niet over een krachtig genoege spamcheck aan ‘de achterkant’.
Ik heb gekeken naar reCAPTCHA, een gratis plugin met audio-alternatief, maar dat is in het Engels en op een manier die mij ook niet echt gemakkelijk lijkt. Ik hou me aanbevolen voor betere alternatieven die ik in een bestaande tool kan ‘inpluggen’.
Hallo Pierre,
Om meer te weten te komen over tagged PDF kan je onder andere terecht op PDF Accessibility van WebAIM, de documentatie van Adobe en vele andere plaatsen.
Wat de CAPTCHA betreft vraag ikme af of je iets zou kunnen hebben aan het artikel Spam-free accessible forms.