Leestip: Het verzilveren van de ICT-belofte

Christien Bok (SURF) en Marc van Leeuwen (Twynstra Gudde) spraken met 9 universiteiten en hogescholen over hun innovatiestrategie. Ze publiceerden daarover in Thema, tijdschrift voor hoger onderwijs van mei 2015. Het artikel is in zijn geheel te downloaden van de SURF website.

Op de website staat een uitgebreide samenvatting van de adviezen uit het artikel. En dit wil ik even (bijna integraal) hier opnemen omdat ik ze stuk voor stuk zinvol vind:

Ambitie: Gepersonaliseerd en flexibel onderwijs
Dit is eentje die ik herken van de plannen bij mijn eigen werkgever (en blijkbaar dus niet allen daar): de ambitie om klassikaal, grootschalig, curriculumgedreven onderwijs in te ruilen voor nieuwe, kleinschalige en op de persoon gerichte onderwijsvormen en kleine(re), afzonderlijk te certificeren modules. Dit speelt zowel bij de deeltijd-opleidingen als bij de voltijd-opleidingen die te maken krijgen met een toename in de variatie in de vooropleiding van studenten. ICT speelt daarbij de rol van aanjager én van enabler.

“Geen standaardoplossingen”
Deze moest ik even twee keer lezen. Enerzijds wordt aangegeven dat de oplossing waarschijnlijk niet te vinden is in “grootschalige standaardoplossingen”. Daar kan ik me wat bij voorstellen (“verouderd bij aanschaf”). Daarna wordt aangegeven dat het antwoord meer lijkt te liggen “in een flexibele ICT-infrastructuur die het gebruik van nieuwe technologieën, tools en applicaties snel en eenvoudig mogelijk maakt”. OK, snap ik ook nog. Maar omdat interoperabiliteit, integratie en het gebruikersvriendelijk maken van data voor learning analytics en instellingoverstijgende samenwerking daarna als noodzakelijke uitdagingen genoemd worden, kom je wat mij betreft toch weer bij “standaarden” uit (voor data, interoperabiliteit etc.).

Vier perspectieven op onderwijs
Een zinvol onderscheid dat in het artikel gemaakt wordt, zijn de vier genoemde perspectieven op onderwijs: het bestuurlijke, professionele, exploitatie en innovatie perspectief.
Het artikel benadrukt daarbij dat alle partijen (van student tot CVB) nodig, en alle perspectieven van belang zijn. Zie ook de tabel hierboven bij het artikel. Klinkt als verstandig advies.

Verbindend leiderschap
Nog zo eentje waar ik het moeilijk mee oneens kan zijn: Er zijn intermediairs nodig met een grondige kennis van zowel ICT als van het onderwijs, die in staat zijn om de uiteenlopende vragen te vertalen naar uitvoerbare oplossingen. Er is verbindend leiderschap nodig om verschillen te overbruggen en keuzes te durven maken. Er moet een bruggenbouwer zijn tussen het onderwijs en de ICT-afdeling, met mandaat, kennis en vaardigheden.

Gemeenschappelijke taal
Het artikel benadrukt het belang van “een gemeenschappelijke taal”. Daar ben ik het niet mee oneens. Wel lijkt het me daarbij heel belangrijk om ook in de gaten te houden tot welk niveau je zaken al vast wil leggen. Ik ken voorbeelden van beschrijvingen van gemeenschappelijke beelden die een hoger detailniveau hebben (lees: waarbij meer vooraf en in de breedte vastgelegd is) dan bij mijn werkgever handig/werkbaar zou zijn.

Beweging organiseren
Denk in programma’s waarbij je ruimte hebt de eindresultaten in te vullen en waarbij de verschillende partijen betrokken zijn.

Geen pasklare blauwdruk voor succesvolle strategie: gewoon beginnen
De enige manier om tot succes te komen, is door te beginnen. Een waarheid al een koe.