Tijdens de SURF Onderwijsdagen 2004 was ik bij een tweetal sessies waarbij besturingssystemen centraal stonden:
* “Leren in de 21ste eeuw”; door Michael Kleine van Microsoft
* Een Novell-Linux implementatie in de praktijk, ervaringen uit het onderwijs; door Sebastian Veldhuizen.
Het aantal aanwezigen bij de sessies weerspiegelde ongeveer de marktaandelen: bij Michael was het een stuk drukker dan bij de Linux sessie. De spekers gebruikten (uiteraard) zelf hun eigen software. Michael gaf een presentatie op basis van Powerpoint met geïntegreerde filmpjes die ongetwijfeld gebruik maakten van de mediaplayer en had (tja) halverwege last van een vastloper die echter probleemloos weggeklikt werd zodat hij verder kon. Sebastian had een laptop op basis van Linux en gebruikte OpenOffice.
Om zijn presentatie te introduceren, maakte Michael gebruik van een filmpje. Ik heb de afgelopen week gezocht, maar kan het filmpje helaas nergens online vinden, dus een korte beschrijving van de situatie:
* grote collegezaal in een (duidelijk herkenbaar) Amerikaanse universiteit. Een docent staat een verhaal te vertellen met een heleboel formules. Hij maakt daarbij gebruik van handgeschreven sheets. Die zitten op zo’n rol op de overheadprojector die hij steeds een stukje verder doorscrolt. In de collegezaal zitten de studenten braaf aantekeningen te maken met pen en schrijfblok.
…..de toekomst….
* grote collegezaal in weer diezelfde universiteit. De docent loopt nu voor de groep heen en weer met in zijn hand een TabletPC. Daarop de PowerPoint presentatie die nu (draadloos blijkbaar, want er zitten geen kabels aan de TabletPC) geprojecteerd wordt datzelfde grote scherm boven het bord. Studenten gebruiken een combinatie van laptops en TabletPCs om aantekeningen te maken bij de slides. Twee studenten zitten onderling te chatten over het onderwerp waarbij de ene student via z’n Microsoft Messenger een andere student een vraag steld over het onderwerp waar de docent nu over bezig is. De andere student weet het ook niet en stelt de vraag, nog steeds via Messenger aan de studentassistent die voor in de collegezaal zit. De studentassistent besluit dat dit een vraag voor de docent is en zet de vraag door naar de IM-client van de docent. Die ziet op het grote scherm een venstertje verschijnen, ziet de vraag en geeft er meteen antwoord op.
Nog een shot: student zit thuis in een gezellig donkere kamer met hier en daar een spotje, het blijft een beetje in het midden of hij doodziek is en daarom thuis of dat hij gewoon ver weg woont of liever thuis zit, maar hij kan via zijn breedbandverbinding het college ook gewoon volgen. Hij blijkt dat echter niet live te doen, maar naar de opgenomen stream te kijken, want hij kan hem van tijd tot tijd stilzetten om aantekeningen te maken op zijn TabletPC. Ook hij blijkt een vraag te hebben en stelt die meteen via IM aan zijn docent, die blijkbaar nog online is. De docent geeft meteen antwoord en geeft er wel meteen even bij aan dat normale kantooruren al vertreken zijn. Uiteraard met smilie erbij (klant is tenslotte koning).
De stemming voor de sessie was meteen gezet. Michael vroeg aan de aanwezigen bij wie dit al zo was, geen handen. Toen vroeg hij wie dit zo zou willen, weer géén handen. OK.
Dat had het einde van de sessie kunnen zijn, maar Michael vervolgde uiteraard zijn verhaal met mooie plaatjes van belangrijke factoren, structuren, relaties en infrastructuren. Kortom de Microsoft-view op leren.
Hoogtepunt wat mij betreft was niet de vastloper, maar het infrastructuurplaatje waarbij de verschillende onderdelen van de infrastructuur rond e-learning werden genoemd. Microsoft heeft voor al die onderdelen een product in de aanbieding. Ook voor het ELO deel. Toen ze lieten zien waar de verschillende partners, die samen met Microsoft een stand deelden op de informatiemarkt, in dat plaatje hoorden, had Natschool (de ELO die mijn werkgever ook gebruikt), maar twee hele kleine vlakjes in dat plaatje. En niet het ELO-vakje, daar stond nog steeds het Microsoft-product 
Linux
Was het verhaal van Sebastian beter?
De universiteit van Leiden heeft blijkbaar het gebruik van open standaarden tot beleid verheven. Maar hoewel Sebastian uitgebreid aangeeft wat het verschil is tussen open source en open standaarden, blijft de vertaling naar “en daarom gebruiken we open source” als gevolg van die beleidsuitspraak een moeilijk volgbare. Want welke open standaarden kunnen zij in dit geval gebruiken die ze anders niet ter beschikking hadden? Ze zijn begonnen met het gebruik van Linux voor webservers en mailafhandeling. Maar webservers en mailservers van Microsoft zijn het probleem helemaal niet als het gaat om open standaarden, die hebben daar gewoon de noodzakelijke ondersteuning voor in huis. Natuurlijk, hun browser en mailapplicaties zijn soms wat eigenwijzer, maar het ligt in dat geval toch ook vaak aan de gemaakte keuzes. Ook op de webserver van Microsoft (IIS) kun je websites bouwen/hosten die in alle browsers te bekijken zijn, gebruik maken van zaken als PHP en MySQL. Deze website is daar een voorbeeld van. En wanneer heb je voor het laatst gemerkt dat een bedrijf gebruik maakte van een Microsoft-mailserver? Als dat al het geval was, dan waarschijnlijk omdat er een beveiligingsprobleem was of zo, maar niet omdat er geen ondersteuning voor open standaarden was.
Maar goed. Ook hier een verhaal doorspekt met vaktermen, afkortingen en technische begrippen. Weet ik ook weer hoe mensen zich soms voelen als ik het over leertechnologie-afspraken heb. Er bleken ook mensen in de zaal te zitten die dat allemaal begrepen en er ook nog aanvullende vragen over konden stellen, dus zullen er ook mensen tevreden zijn geweest over de sessie.
Voor mij was de Linux-sessoe vooral een mooie tegenhanger van de Microsoft-sessie en een bevestiging dat ik me vooral ver wil houden van discussies over welk systeem beter is. Zoals we bij het onderwijs ontdekt hebben dat ‘blended learning’ een heel prettige / werkbare / verstandige oplossing is, denk ik dat dat bij software ook het geval is. Geen monoculturen, maar een landschap van systemen die niet gekozen worden op basis van geloof, maar op basis van geschiktheid voor hun doel. En iemand die me nu gaat vertellen dat ik daarom altijd voor X of Y moet kiezen (“op basis van de feiten”) kan zich beter de moeite sparen.
Gadget: Michael deelde CD’s uit met daarop een volledige versie van OneNote. Hoewel ik al gezien heb dat export naar het web betekent “export naar MHT” (en dus zover ik nu begrijp alleen toepasbaar in combinatie met Internet Explorer) én je waarschijnlijk toch een TabletPC nodig hebt om er alles uit te halen wat er in zit én ook dit pakket gebruik maakt van activering via internet, is het er toch eentje die ik als ik tijd heb nog eens rustig wil uitproberen.
Dit bericht komt ook in het OWD2004-kanaal.