Enhanced Podcasts voor iedereen

De komst van de iPod Video heeft niet alleen de videobloggers wakker geschud. Ook de podcasters ontkomen niet aan de vraag: stel ik alleen een audioversie van mijn podcast beschikbaar of maak je ook versies die gebruik maken van de uitgebreidere mogelijkheden van andere platformen dan de ‘gewone’ MP3-speler. Een test en een uitgebreid verslag.
Update: Het is redelijk veel tekst om van het beeldscherm te lezen, daarom is er nu ook een PDF-versie beschikbaar.
Enhanced Podcast v.s. Videoblog
Een enhanced podcast is niet hetzelfde als een videoblog. Bij een videoblog staat het gebruik van bewegende beelden in combinatie met audio centraal. Het beluisteren van een videoblog zonder naar de beelden te kijken zal wellicht mogelijk zijn, maar het is niet een vereiste (sidenote: tegenwoordig worden commercials vaak zo ontworpen dat op de radio de audio van de TV-commercial in ongewijzigde vorm gebruikt kan worden). Afhankelijk van de soort videoblog zullen de beelden een zelf een belangrijk (en niet door audio vervangbaar) deel van de boodschap voor hun rekening nemen.

Bij een enhanced podcast speelt de audio de centrale rol. Het moet dus altijd mogelijk zijn om een enhanced podcast zónder beelden te beluisteren. In de audio mogen dus geen verwijzingen voor komen naar het bijgevoegde beeld/video-materiaal dat in de enhanced versie van de podcast beschikbaar is.

Het is niet zo dat het ene beter is dan het andere. Net zo min als dat een ‘gewone’ podcast hiermee opeens achterhaald of ouderwets zou zijn!
Het is ook niet zo dat iemand alleen ‘podcaster’ of ‘videoblogger’ kan zijn. Een goed voorbeeld van een videoblog gemaakt door een podcaster is deze van Adam Curry:
* Daily Source Code Video for Sunday October 23d 2005
Natuurlijk zou je die zonder video kunnen beluisteren, maar dan gaat een groot deel van de boodschap verloren.

Voorbeelden van enhanced podcasts kun je vinden bij Wessel van Diepen:
* Dance Department. Een langere lijst met voorbeelden vind je op deze wiki-pagina en natuurlijk mag de ongetwijfeld het vaakst voor screenshots gebruikte enhanced podcast over het maken van een USB-oplader voor de PSP niet ontbreken.

Deze podcasts zijn prima zonder beeld te beluisteren, de afbeeldingen en tekstinformatie voegen iets toe.
De voorbeelden die ik gemaakt heb en die ik je hieronder zal toelichten, zijn gemaakt aan de hand van een bestaande podcast-uitzending van de EduKast. Deze was/is zonder de afbeeldingen te beluisteren. De enhanced versie biedt extra navigatiemogelijkheden, laat (bijvoorbeeld) logo’s en schermafbeeldingen zien en toont meteen de foto’s van mijn nieuwe podcast-setup in plaats van dat je daarvoor naar de shownotes toe moet.

Nut van enhanced podcasts
Het feit dat je een enhanced podcast ook zonder beelden zou moeten kunnen beluisteren werpt meteen de vraag op wat dan het nut ervan is. Immers, als je een medium niet hoeft toe te voegen, is het dan niet overboden en moet je het dan niet weglaten?
Het antwoord daarop is volgens mij (uiteraard) nee. Je hebt te maken met verschillende niveaus van functionaliteit en verschillende soorten ervaring. De enhanced versie van een podcast voegt navigatiemogelijkheden en directere toegang tot bepaalde informatie toe. Als in de podcast bijvoorbeeld een website besproken wordt, dan kan de podcaster de URL duidelijk noemen zodat de luisteraar weet over welke website het gaat. Als het goed is staat die URL ook in de shownotes op de website van de podcaster en zijn daar ook op te zoeken. De enhanced podcast maakt het echter mogelijk die URL ook duidelijk leesbaar af te beelden op het moment dat de website besproken wordt. Scheelt de luisteraar die de enhanced podcast bekijkt een extra gang naar de shownotes of het goed luisteren naar de exacte spelling van die URL.

Eisen
Er zijn een aantal eisen geformuleerd voor de te kiezen oplossing:
1) af te spelen op Windows, Apple en in ieder geval de iPod Video
2) te produceren op Windows en Apple (en eventueel Linux)
3) mogelijkheid om beelden weer te geven bij de audio, in ieder geval plaatjes, bij voorkeur ook video
4) navigatiemogelijkheden in het bestand
5) Één bestand-optie; dit is nodig omdat het bestand in een enclosure opgenomen moet kunnen worden

In principe zijn het allemaal knock-out criteria, dus als een oplossing niet aan één van de opties voldoet valt hij af.

Opties voor een enhanced podcast

AAC/M4A/M4B-bestanden
Op dit moment is het produceren van enhanced podcasts voor een groot deel een Apple-specifieke aangelegenheid. Als je zoekt op “enhanced podcasts” op Google, vind je uitleg over hoe je AAC-bestanden moet maken die dan in Apple iTunes (Apple en Windows-versies) of op de Apple iPod bekeken kunnen worden.
Belangrijkste probleem hierbij is dat er op het moment geen tools beschikbaar zijn om deze AAC-bestanden op een Windows-machine te maken. Veel Apple-gebruikers doen er een beetje lacherig over (“moet je maar een echte computer kopen”), maar het is natuurlijk de doodsteek voor een formaat.

Voordelen:
* Af te spelen op zowel Windows als Apple, zowel in iTunes als in de gratis Quicktime-speler.
* Af te spelen op een Apple iPod inclusief afbeeldingen ín de inhoudsopgave.

Nadeel:
* Op het moment alleen te produceren op een Apple.

=> Dit nadeel is voor mij ernstig, ik heb namelijk geen Apple en ben niet van plan er hier speciaal eentje voor aan te schaffen.

WMV-scripting
Het enige alternatief dat ik online beschreven zag is het gebruik van de Windows Media File Editor om scripting-opdrachten toe te voegen aan een WMV-bestand dat in de Windows mediaplayer afgespeeld kan worden.
Je kunt hier lezen hoe je er zo eentje kunt maken en in deze RSS-feed hier staat een aantal voorbeelden. Let er wel op dat je scripting toestaat in Mediaplayer, anders gebeurt er niets.

Deze aanpak is echter om twee redenen niet de moeite waard:
1) Standaard staat het gebruik van deze scriptingmogelijkheden uit in Mediaplayer; gebruikers moeten dus een (voor hen onbekende en potentieel gevaarlijke) optie aanzetten om iets te kunnen merken van de enhanced features.
2) De extra links worden niet in de mediaplayer zelf getoond, maar worden in de standaardbrowser geopend. Dit is erg irritant.

Voordelen:
* Te produceren op Windows met gratis beschikbare software.

Nadelen:
* Zie hierboven.

=> Voor mij zijn de nadelen als gebruiker doorslaggevend, zo’n enhanced podcast zou ik niet willen bekijken.

Andere opties voor Windows
Zoals je hierboven kunt lezen had ik dus geen (voor mij) werkbare opties om enhanced podcasts te maken op mijn Windows-machine. Dus ben ik op zoek gegaan naar alternatieven.
De eerste keuze is meteen een belangrijke: ik heb gebruik gemaakt van Camtasia Studio 3. Het is geen gratis tool en dat maakt het verhaal hieronder minder direct toepasbaar voor iedereen. Maar aangezien ik via mijn werkgever over een licentie voor Camtasia Studio beschik (voor onderwijsinstellingen overigens maar 139,40 euro) zou het een beetje raar zijn als ik lang op zoek ging naar eventueel beschikbare gratis alternatieven.

Camtasia stelt me namelijk in staat om vanuit één projectbestand te exporteren naar zowel WMV (voor de Windows Mediaplayer), MOV (Quicktime) één SWF (Flash).
Tevens maakt Camtasia naar wens SCORM-packages van de export (handig als je beschikt over een leeromgeving die SCORM-ondersteuning heeft) en HTML-pagina’s met navigatiemogelijkheden. Helaas krijg ik die overigens voor WMV en MOV niet aan de praat in Firefox, wat wel een teleurstelling is natuurlijk. Gelukkig werkt de Flash + HTML-uitvoer wél probleemloos in Firefox.

Ik zal hierna dan ook drie soorten enhanced podcasts bespreken die te produceren en te bekijken zijn op een Windows-PC. Uiteraard zal ik, voor zover ik dat kan nagaan, ook aangeven of ze op een iPod Video of een Apple-computer te gebruiken zijn. Ik had/heb helaas geen tijd om andere platformen uit te proberen en heb overigens ook geen iPod Video of Apple-computer.

Enhanced podcast op basis van WMV
Het eindresultaat in WMV-formaat ziet er als volgt uit:
 WMV-bestand

Dit bestand is te downloaden en speelt in zijn geheel af in de Mediaplayer. Er is echter geen sprake van navigatiemogelijkheden em/of markers voor de delen van de enhanced podcast.

=> Leuk, maar ik wil bij voorkeur meer dan dit.

Enhanced podcast op basis van WVX
Belangrijkste probleem bij het gebruik van WMV was/is dat zover ik heb kunnen ontdekken het niet mogelijk is om een “inhoudsopgave” in het WMV-bestand zelf op te slaan. Je moet dan een WVX of ASX bestand maken. Dat is een XML-bestand met daarin de benodigde informatie en links naar de af te spelen delen. Maar, tenzij het WMV-bestand op eens streaming-videoserver staat (zoals bijvoorbeeld bij SURFnet), is het niet mogelijk in hetzelfde WMV-bestand te verwijzen naar verschillende tijdmarkers. Dat betekent dus dat het WMV-bestand opgeknipt moet worden. Maar dan is er niet langer sprake van één eenvoudig offline mee te nemen bestand.

Het eindresultaat in WVX-formaat ziet er als volgt uit:
 WVX-bestand
Dit bestand speelt in zijn geheel af in de Mediaplayer. Als je de Mediaplayer op volledige weergave zet zie je aan de rechterkant van de speler een menu met navigatiemogelijkheden. Onder de afbeeldingen zie je een klikbare tekst. Als je daar op klikt opent de bijbehorende link zich in de browser.

Nadeel is dat dit bestand weliswaar te downloaden is, maar niet de video zelf bevat. Het bevat alleen de verwijzingen naar maar liefst 24 losse WMV-bestanden. Die zijn weliswaar ook te downloaden, maar je wilt geen 25 losse bestanden bij elkaar bewaren voor één enhanced podcast. Sowieso kun je per bericht maar één enclosure toevoegen en dan zou je dus een Zip-bestand moeten klaarzetten voor download.
Bijkomend nadeel is dat bij het schakelen tussen bestanden een merkbare vertraging kan optreden die het beluisteren/bekijken van de totale uitzending.

=> De problemen bij het afspelen (vertraging tussen bestanden) en het extra werk om offline te kunnen gebruiken maken deze oplossing ongeschikt.

Enhanced podcast op basis van m4v
Het vanuit Camtasia gegenereerd Quicktimebestand was in eerste instantie heel groot (meer dan 100MB). Waarschijnlijk heeft dat te maken met een niet optimale keuze van export-instellingen. Gelukkig was het mogelijk om het bestand met behulp van Quicktime Pro te converteren naar een M4V-bestand. Dit bestand was slechts 16MB groot. M4V is het standaardformaat bij de optie in Quicktime 7 Pro als je kiest voor een export naar iPod Video.

Op de Apple-website wordt beschreven hoe je “chapter-markers” toevoegt aan een Quicktime-bestand. Deze markers worden dan onderdeel van het MOV-bestand en zijn zichtbaar als je het bestand in de Quicktimespeler opent. Dit maakt het mogelijk om desgewenst snel naar andere onderdelen van de enhanced podcast te springen.
Het is (blijkbaar) niet mogelijk om deze markers in een M4V-bestand op te slaan, Ik heb niet kunnen testen of de markers in het MOV-bestand ook op een iPod-video toegankelijk waren.

 Quicktime-versie mét markers  iPod-versie zonder markers

Helaas laat de iPod de markers in het bestand niet zien.
Hoewel iTunes de markers niet als dusdanig herkend, worden ze wel opgepikt door de ingebouwde Quicktime-player.

=> De M4V-versie heeft geen markers, vergelijkbaar dus met de WMV-versie.
=> De MOV-versie heeft markers (navigatie) en is af te spelen en te produceren op Windows, Apple en de iPod.

Enhanced podcast op basis van SWF
De SWF-versie van de enhanced podcast heeft, net als de WMV-versie, geen navigatiemogelijkheden in het SWF-bestand zelf. Het bestand is klein (minder dan 3MB) en kan standalone gestart worden in de Flash Player.
Deze versie komt echter pas tot zijn recht als hij bekeken wordt in een HTML-pagina.

=> Zonder HTML-pagina ook hier geen navigatiemogelijkheden. Het bestand is niet af te spelen op de iPod Video.

Enhanced podcasts in HTML-pagina’s
We hebben de drie formaten bekeken terwijl ze standalone in hun speler bekeken werden. Een andere optie is het bekijken van de bestanden in een browservenster, ingebed in een HTML-pagina. Belangrijk direct nadeel hiervan is overigens dat bijvoorbeeld de iPod Video niet over een ingebouwde browser beschikt en deze versies dus niet zal kunnen weergeven.

Er is hier echter gebruik gemaakt van versies die direct vanuit Camtasia Studio gegenereerd worden. Anders dan extra schijfruimte en wat rekentijd van de computer kost het maken van deze versies dus geen geld.

* WMV-versie, één bestand.
De navigatiebalk werkt alleen in Internet Explorer.

* Opgeknipte versie, één WMX-bestand en 24 WMV-bestanden. De navigatiebalk werkt alleen in Internet Explorer.

* Quicktime-versie, één bestand.
De navigatiebalk werkt alleen in Internet Explorer.

* Flash-versie, één bestand.
De navigatiebalk werkt zowel in Firefox als in Internet Explorer.

=> Leuk als extra optie. Het exporteren kost alleen de conversietijd. De Flash versie heeft de voorkeur omdat die speler op beide platformen (Windows en Apple) beschikbaar is en deze zowel in Firefox als Internet Explorer werkt zonder handmatige aanpassingen.

Conclusies
* Voor standalone-gebruik heeft Quicktime met markers de voorkeur. Het is zowel op Windows als op een Apple te bekijken en speelt ook af op een iPod Video al zie je daar niet de extra navigatiemogelijkheden. Bijkomend voordeel is dat je ook video kunt gebruiken als onderdeel van de enhanced podcast. Dus als je bijvoorbeeld een track van een band laat horen, laat je op dat moment de bijbehorende video zien in de enhanced versie (voor zover dat mag).
* Voor gebruik in een browser heeft het Flash-formaat de voorkeur. Dit was/is het enige van de drie uitvoerformaten dat zowel in Firefox als in Internet Explorer werkt.

Met dank aan
Marco Derksen van Upstream en Mediafacts die de bestanden heeft getest/bekeken op zijn gloednieuwe iPod Video.